"Daha küçücük bir bebekti" derken, çocuğunuz bir de bakmışsınız o çocuksu alışkanlıklarını bırakmış, "ben biliyorum" diyor, sizin kurallarınızı yıkmaya çalışıyor arkadaşları dünyanın en önemli kişileri oluyor. Evet, ergen oluvermiş, yani yetişkin olmak için provalar yaptığı bir geçiş döneminin içinde.

Ergenlik hem genç, hem de anne baba için değişimlerin olduğu, bazen zorlayıcı bir dönem olabilir. Gençler duygularında ve vücutlarındaki değişimin sancılarını çekerken, anne babalarında kafası çocuklarındaki bu değişimlere nasıl eşlik edecekleri ile meşguldür. Bu her iki taraf içinde sancılı olabilir.

Karşı çıkmak

Gençler; yetişkinlere, okula, otoriteye, bu dönemde belki her şeye karşı çıkmak ister, birçoğu da bunu yapar. Karşı çıkmak bir dönemde gencin ana işidir. Şimdiye kadar sizin kurallarınıza bir şekilde uyan çocuğunuz artık sizden farklı fikirler, ihtiyaçlar ortaya koyarak yavaş yavaş sizden ve en önemlisi çocukluktan ayrılmak ister. Bunu ancak karşı koyuşlarla ortaya koyar. Farklı fikirler söyleyerek sizden farklı bir birey olabilir. Bu çocuğunuzun gelişim sürecinde sağlıklı bir gelişimdir.

Her şeyi tek başına yapmak ister

Aynı iki yaş çocuğunun "ben yapacağım" dönemi gibi, genç de bu dönemde birçok şeyi tek başına yapmak ister. Bu hem kendisine hem de çevresindekilere tek başına yapabildiğinin bir göstergesidir. Tabii ki bu dönemlerde yanıldığı, hatalar yaptığı olacaktır. Ve hayal kırıklığına uğrayacaktır. Bu noktalarda anne baba olarak "ben seni uyarmıştım, hep tek yapmak istedin" yerine, desteklemek, nerede yanlış yaptığının tespiti ona çok daha yardımcı olacaktır. Bu gence hayatta yaşadığı hayal kırıklıkları ardından vazgeçmemeyi ve mücadeleyi, ceza veya "ben sana demiştim"ler ise pes etmeyi öğretecektir.

Bizden uzaklaşıyor!

Gençler bu dönemde, özellikle duygusal olarak her şeye açık oldukları için bu hassasiyetlerini gizleme ve güçsüz görünmeme amaçlı çok soğuk, duygusuz, donuk gözükebilirler. Anne baba olarak bu donuk hal "çocuğum benimle bir şeyini paylaşmıyor, uzaklaştı" gibi sizi kaygılandırabilir. Ancak bu onun geçiş sürecinin bir parçasıdır. Daha kendi duygularını, bedensel değişimini tam anlayamadığı bir dönemde yani kabuk değiştirirken, yetişkinleri özellikle çok sevdiklerini yakınına almaz. Bu genç için anne babası karşısında çıplak kalmak gibi bir şeydir. Bu sebeple çocuğunuzun bu değişim sürecinde sizden biraz uzak durması, tek kalma isteği size karşı değil, kendisini anlaması ve keşfi için yaptığı bir davranıştır.

Sınırlar nasıl belirlenir?

Bu kabuk değişiminde hassastır, kırılgandır genç bazen en ufak müdahaleyi bile çok büyük bir saldırı gibi algılayıp, bir o kadar öfkeli kendini savunabilir. Bu sebeple, bu dönemde ona yapacağınız müdahalelerde, onun koyduğu sınırları ne kadar aşıp aşmadığınızı anne baba olarak tartışın. Unutmayın ki artık o "çocuk" değil. Mesela çocukken odasına rahatlıkla girerken, şimdi -aynı iç dünyası gibi- odasına da kendi istediğinde sizi sokacaktır. Bu noktada sınırlar karşılıklı konmalı ve her zaman tekrar konuşmaya (hem genç hem anne baba için) açık olmalıdır. Ancak genç için çok önemli olan ve ileriki hayatını etkileyecek olan cinsel sınırlara anne baba olarak hep özen gösterilmelidir. Genç vücudunu sizden saklar ve buna ihtiyacı vardır. Çocuklukta olduğu gibi kendine rahatlıkla yaklaştırmaz. Gencin koyduğu bu sınırlara saygı gösterilip kabul edilirse, evin dışında da kendini rahatlıkla koruyabilir, çünkü evde bunu uygulamış ve desteklenmiştir.

Arkadaş Grupları

Sizden biraz olsun farklılaşmaya başlayan çocuğunuz, doğal olarak tek kalmaz, aile grubundan uzaklaşarak kendine yeni bir grup arar. Bu da kendi benzerleri olan ortak zevkleri paylaştığı bir arkadaş grubudur. Bu grup ailenin yerini olmaz, çocuğunuza dış dünyaya açılması, ilişkileri deneyimleyip provalar yapabilmesi için iyi bir deneyim sahası sunar. Maça çıkmadan antrenman yapmak gibi... Orada kabul görmek hem kendinin bir birey olarak var olduğunun bir kanıtı, hem de yalnız olmadığını gösterir. Bu sebeple arkadaş gruplarından dışlanma bir gençte yoğun bir üzüntü yaratabilir.

Arkadaşlarını eleştirme ise, kendini eleştirme gibi gelebilir ve tepki verir. Bu noktada eğer arkadaşlarla ilgili çekinceleriniz varsa eleştiri ve yasaklar yerine çocuğunuz neden böyle seçimler yapıyor, çocuğunuzla konuşarak anlamaya çalışabilirsiniz.

Son olarak

Ergenlik bir kendini bulma, nasıl bir yetişkin olacağım sürecidir. Anne baba doğal olarak kaygılarla, endişelerle onların geleceklerinden endişeyle, "ne olacaksın, ne yapacaksın" sorularını sorabilir. Bu onlara genellikle hayatla ilgili korku ve kaygıları yükler. Ancak unutmamamız gereken önemli bir nokta, çocuğumuzun öncelikle "kim olacağıdır". Kim olduğunu bulabilen bir genç seçimlerini de daha rahat yapar.