Benlik tasarımı envanteri.

[g1z4y]

BENLİK TASARIMI
A. Benlik Tasarımı Envanteri
Baymur (1968) tarafından geliştirilen Benlik Tasarımı Envanterinde 65 madde bulunmaktadır. Bu maddelerin her biri bir bireyin kendisine ilişkin bir duygusunu, düşüncesini ya da değerlendirilmesini yansıtabilecek bir ifadeden oluşmaktadır. Envanter deneklere bir cevap kağıdı ile birlikte verilmektedir. Cevap kağıdında her ifade için “Tam benim gibi”, “Biraz benim gibi”, “Kararsızım”, “Hayır” ve “Asla” şeklinde beş seçenek bulunmakta ve denekler her ifadenin kendilerini yansıtma derecesini bu seçeneklerden birisini işaretleyerek belirtmektedirler. (Bu envanter ve cevap kağıdının bir örneği Ek-1’de sunulmuştur).
a. Benlik Tasarımı Envanterinin Puanlanması: Envanterin puanlanması cevap seçeneklerine +2 ile –2 arasında değişen değerler verilmek suretiyle yapılmaktadır. Envanterlerde yer alan 65 ifadeden 32 si bireyin kendisine ilişkin olumlu bir duygu, düşünceyi ya da değerlendirmeyi, 33’ü ise olumsuz bir duygu, düşünce ya da değerlendirmeyi yansıtacak şeklinde oluşturulmuştur. Olumlu bir ifadeye verebilecek “tam benim gibi” cevabı ise, olumsuz bir benlik tasarımı, “asla” cevabı ise, olumsuz bir benlik tasarımı anlamına gelmektedir. Buna karşı, olumsuz bir ifadeye verilen “asla” yanıtı olumlu bir benlik tasarımını, “tam benim gibi” yanıtı ise, olumlu bir benlik tasarımını yansıtmaktadır. Böylece, her cevap seçeneğine verilen değer, seçenekle ilgili ifadenin olumlu ya da olumsuz oluşuna göre değişmektedir.
Olumlu ifadelerde “Tam benim gibi” seçeneğine +2, “Biraz benim gibi” seçeneğine +1, “Kararsızım” seçeneğine 0, “Hayır” seçeneğine –1, “Asla” seçeneğine –2 puan verilmektedir. Olumsuz ifadelerde ise +2 puan “asla” seçeneğine verilmekte, diğer seçeneklere verilen puanlar sırasıyla +1, 0, -1 ve –2 olmaktadır. Her deneğin envanteri bu şekilde puanladıktan sonra aldığı + ve – puanlar toplanarak, kendisi için bir “benlik tasarımı” puan elde edilmektedir. Envanterden alınabilecek en yüksek puan +130, en düşük puan ise –130’dur. Yüksek puan olumlu, düşük puan ise olumsuz bir benlik tasarımına işaret etmektedir.
b. Benlik Tasarımı Envanterinin Güvenirliği: Bu envanterin güvenirliği farklı araştırmacılar tarafından çoğu zaman testin tekrarlanması şeklinde yapılan değerlendirmelerle araştırılmış; bu çalışmalarda .83 ile .93 arasında değişen güvenirlik katsayılarına ulaşılmıştır. Örneğin, Baymur ve arkadaşları (1978 ) tarafında yapılan bir çalışmada, envanter üniversite öğrencilerinin oluşturduğu bir örneklem grubuna, üç hafta arayla iki kez uygulanmış, iki uygulamadan elde edilen puanlar arasında r=.93’lük bir korelasyon bulunmuştur. Ören (1981) tarafından yapılan bir başka çalışmada, yine üniversite öğrencilerinden oluşan bir örneklem grubunun iki uygulamadan aldıkları puanlar arasındaki korelasyonun r=.83 olduğu görülmüştür.
c. Benlik Tasarımı Envanterinin Geçirilmesi: Envanterin geçerliliği Baymur ve arkadaşları (1978) tarafından benzer ölçütler geçerliliği yöntemiyle araştırılmıştır. Üniversite öğrencilerinde oluşan bir örneklem grubunun bu envanterden aldıkları puanlarla Problem Envanterinin (Baymur ve ark., 1978) sosyal ve duygusal yaşamla ilgili alt ölçeğinden aldıkları puanlar arasında r=.63’lük bir korelasyon bulunmuştur.
B. Problem Envanteri
Baymur (1959) tarafından S.A.R. Youth Inventory (Remmer ve arkadaşları, 1953) ve The Mooney Problem Check List (Mooney ve arkadaşları, 1950) gibi envanterlerde yer alan problemlerin Türk toplumuna uyarılması ve bu topluma özgü bazı problemlerin de eklenmesiyle geliştirilen bir envanter, öğrencilerin çeşitli alanlara ilişkin problemlerini saptama amacıyla kullanılmaktadır. Envanterde altı alt alanla ilgili toplum 240 madde bulunmaktadır. Bu maddelerin her biri bir problemi ifade eden bir cümleden oluşmaktadır. Envanteri oluşturan altı alt alan ve bu alanların içerdiği madde sayısı konularında kısa bilgiler vermekte yarar vardır.
a. Okulla İlgili Problemler: Bu alt alan okul yaşamı ile ilgili sorunları kapsamaktadır. Örneğin, ders ve problemle ilgili problemler, öğretmen ve yöneticilerle olan problemler, çalışma alışkanlığı, okula ilişkin duygular vb. gibi. Envanteri oluşturan 240 maddenin 50 tanesi bu alt alana aittir.
b. Gelecekle İlgili Problemler: Bu alt alan geleceğe ilişkin problem ve kaygıları kapsamaktadır. Örneğin, meslek seçme ile, yüksek öğrenim göreme ile, evlenme ile ilgili problemler bu alt alanda kapsanmaktadır. Bu alt alanın içerdiği madde sayısı 24’tür.
c. Aileyle İlgili Problemler: Bu alt alan aile ilişkilerinden ve ev yaşamından kaynaklanan problemleri kapsamaktadır. Örneğin, aile üyeleri ile olan anlaşmazlıklar, nesil farklılıklarından doğan problemler vb. gibi. Bu alt alan 50 maddeden oluşmaktadır.
d. Arkadaşlarla İlgili Problemler: Bu alt alan toplumla, özellikle de yaşıtlarla olan ilişkilerden kaynaklanan problemleri kapsamaktadır. Örneğin, arkadaşlarla geçinme, yeni arkadaş edinme, arkadaş topluluğu içindeki durum vb. gibi. Bu alt alana ilişkin 36 madde vardır.
e. Kişisel Alandaki Problemler: Bu altı alan benlik ve iç yaşamla ilgili problemleri kapsamaktadır. Örneğin, kendinden memnun olup olmama, üzüntüler, hayaller vb. gibi. Bu alt alanın içerdiği madde sayısı 50’dir.
f. Sağlık ile İlgili Problemler: Bu alt alan fiziksel görünüş, sağlık alışkanlıkları ve genel sağlık durumuyla ilgili problemleri kapsamaktadır. Bu alt alana ilişkin 30 madde bulunmaktadır. (Problem Tarama Envanteri’nin bir örneği Ek-2 de verilmiştir).
Problem Envanterinin Puanlaması: Daha önce belirtildiği gibi, bu envanterin her maddesi bir problemi ifade eden bir cümleden oluşmaktadır. Denekler her maddede ifade edilen problemin kendileri için ne derecede önemli olduğunu, ayrı bir cevap kağıdında, “çok önemli” ve “önemli” şeklindeki iki seçenekten birisini işaretliyerek belirtmektedirler. Bir maddede ifade edilen problemin kendilerine hiç uymadığı durumlarda ise, cevap kısmını boş bırakmaktadırlar.
Envanter puanlanırken, “çok önemli” seçeneğine 2, “önemli” seçeneğine ise 1 puan verilmektedir. Cevap kısmı boş bırakılan maddelere puan verilmemektedir. Envanter bu şekilde puanlandıktan sonra, her maddeden alınan puanlar toplanarak, her denek için altı alt alana ilişkin birer toplam puan elde edilmektedir. Envanterden alınabilecek en düşük puan sıfır, en yüksek puan ise, 480’dir. Düşük puan ise çok olduğunu ifade etmektedir.
Problem Envanterinin Güvenirliği: Problem Tarama Envanterinin güvenirliği, Baymur ve Arkadaşları (1978) tarafından, üniversite öğrencilerinden oluşan bir örneklem grubunda, testin tekrarı yöntemi ile araştırmıştır. Envanterin üç hafta arayla yapılan iki ayrı uygulamasından elde edilen güvenirlik katsayısı .93 olarak bulunmuştur.
Problem Envanterinin Geçerliği: Bu aracın geçerlik çalışması Baymur (1959) tarafından kapsam geçerliliği (content validity) yöntemi ile yapılmıştır. Araç geliştirilirken S.A.R. Youth Inventory ve The Mooney Problem Check List’ten alınarak Türkçeye çevrilen ifadeler ile bu ifadelere eklenen Türk toplumuna özgü olduğu düşünülen problemlerle ilgili ifadeler bir uzmanlar kurulu tarafından incelenmiş ve üzerinde fikir birliğine varılan ifadeler envantere dahil edilmiştir.
devamı altta...

[g1z4y]

BENLİK TASARIMI ENVANTERİ
Y FORMU
Aşağıdaki cümlelerden her birini dikkatle okuyun. Cümle sizin kişiliğinizi, düşünce ve duygularınızı tamamıyla yansıtıyorsa, cevap kâğıdında “Tam Benim Gibi” anlamına gelmek üzere TBG sütununun altına bir X işareti koyun. Eğer bu cümle sizin durumunuza ancak biraz uygun düşüyorsa, “Biraz Benim Gibi” anlamına gelen BBG sütununun altına işaretleyin. Cümlenin sizin durumunuzu yansıtıp yansıtmadığına karar vermeyecek olursanız “KARARSIZIM” anlamına gelen (?) işaretleri bulunan sütunun altını işaretleyin. Cümle size uymuyorsa “asla”sütunlarının altına işaretleyin.
CÜMLELER
1. Sıkılganım ve utangacım.
2. Kırgınlıklarımın çöküntüsü içindeyim.
3. İçine kapanık insanım.
4. Kötü yola sapmaktan korkuyorum.
5. Sinirliyim.
6. Günlük işlerimi zevkle yapıyorum.
7. Şanslı bir insanım.
8. Okumak ve çalışmak benim için zevkli bir uğraşı.
9. Yurdumu seviyor ve ilerlemesine katkıda bulunmaya çalışıyorum.
10. Ölümden çok korkuyorum.
11. Çabuk tesir altında kalıyorum.
12. Cinsiyetimden (Kız/Erkek) olmaktan şikâyetçiyim.
13. Sevilmediğim kanısındayım.
14. Yakınlarımın baskısına dayanamıyorum.
15. Ülke sorunlarının er geç çözüleceği kanısındayım.
16. İnsanlara yardımdan zevk alıyorum.
17. Problemleri çözmek ve işleri yoluna koymaktan hoşlanıyorum.
18. Geleceğe umutla bakıyorum.
19. Yeni denemelere girmekten hoşlanıyorum.
20. Kimsenin bana önem vermemesine üzülüyorum.
21. Flört anlamında bir ilişki kurmaktan kaçınıyorum.
22. İnsanlarla yakın ilişki kurmam, samimi olmak bana zor geliyor.
23. Yaşamakla ölmek benim için aynıdır.
24. Kendimi yalnız ve yabancı hissediyorum.
25. Üzerime sorumluluklar almaktan zevk alıyorum.
26. Çalışmalarımın topluma yararlı olacağı kanısındayım.
27. Yaşamaktan zevk alıyorum, moralim yüksek.
28. Güçlüklerimi yenebilmekteyim.
29. İnsanların çoğuna güvenim var.
30. Aşırı derecede alttan alıyorum.
31. Güç karşısında çabuk pes ediyorum.
32. Hakkımı korumakta güçlük çekiyorum.
33. Her şeyi anlamsız buluyorum.
34. Çoğu zaman kendimi hüzünlü hissediyorum.
35. Kendimi boş ve gayesiz hissediyorum.
36. Hiçbir şeyle devamlı ilgilenemiyorum.
37. Kendimi değersiz ve işe yaramaz hissediyorum.
38. Rahat konuşuyorum.
39. Canlı ve neşeliyim.
40. İçimi rahatça dökebilen açık ve samimi bir insanım.
41. Sağlıklı ve güçlüyüm.
42. İyi bir insanım.
43. Hayatta bütün değer sistemlerine kuşku ile bakıyorum.
44. Büyüklere isyan duygusu içindeyim.
45. Diploma almak zorunda olmazsam tahsili hemen bırakırım.
46. Mutsuzum.
47. İçimde sürekli bir gerilimin sıkıntısını duymaktayım.
48. Başkalarıyla işbirliği yapmaktan hoşlanıyorum.
49. Geçirdiğim hayattan memnunum.
50. Yapacağım işlerin kıvancını duyuyorum.
51. Geçirdiğim tecrübeler bana çok şey kazandırdı.
52. Bütün günlük çatışmalara rağmen evrende bir ahenk ve anlam olduğuna inanıyorum.
53. Gerektiği zaman hakkını arayabilirim.
54. Sevgimi ve saygımı açıkça anlatırım.
55. Başkalarının uygun bulmadığım isteklerine “hayır” diyebilirim.
56. Kalabalık içinde olmak huzurumu kaçırır.
57. Sık sık kendimi endişe ve kaygı içinde buluyorum.
58. Bazı insanlara rastlamamak için yolumu değiştiririm.
59. Kendimden utanıyorum.
60. Başkaları seyrederken iş yapmak bana zor geliyor.
61. Okulda başarısız olsam bile ailem tarafından destekleneceğimden eminim.
62. Arkadaşlarımla iyi vakit geçiriyorum.
63. Duygu ve düşüncelerimi kolaylıkla ifade edebiliyorum.
64. Evim, yaşanılması hoş bir yerdir.
65. Bana yapılan şakaları hoş karşılıyorum.