üniversite tercih listesini nasil oluşturmaliyim?

[9 ŞUBAT]

Puanlar açıklandı, ÖSS adayları, sınav sonuçlarına göre girebilecekleri üniversiteleri belirlemeye çalışıyorlar. Büyük bir heyecan onlar için. Bir tarafta gönüllerden geçen meslekler, diğer tarafta en somut gösterge olan puanlar… Bir tarafta mantık, diğer tarafta duygu… Uçları birbirine değmeyen birçok düşüncenin en karmaşık halinin seçim sonuçları açıklanıncaya kadar yaşatacağı travma…

Müstakbel üniversite öğrencilerinin en sık sorduğu soru olan “aldığım puan ile hangi bölümü seçmeliyim?”in cevabını, sınav anından sonuçların açıklandığı güne kadar olan zaman dilimi içerisinde aramak çok da gerçekçi bir strateji değil ama maalesef benim ülkemdeki profesyonel algı bu…

Şu anda okuduklarınız, bu gerçek dışı algıyı işin içine sokmadan, tüm ortaöğretim hayatı boyunca kariyer gelişimi ile ilgili soruları kendine soran ve cevabını bulma sürecinde çevresinden uzman desteği almaya çalışan kişilere yöneliktir. Bu kapsama girmeyenlere ise bol şans dilemekten başka yapabileceğim alternatif bir şey yok…

Cevapları “olmazsa olmaz” olan sorular;

· Şimdiye kadar hangi alanlardaki faaliyetlere daha sık katıldım? Bu aktiviteleri gerçekleştirme sebebim çevresel baskımıydı, arkadaş grubundan reddedilmeme isteğim miydi? Popüler olması mıydı? Yoksa tamamen kişisel olan bir tercih miydi?

Bu soru, kişisel ilgi alanlarınızın ne kadar kendinize ait olduğunu ortaya koymanız için cevaplandırmanız gereken soruların en önemlileri arasında. Bazen aile üyeleri tarafından yönlendirildiğiniz, çok hoşlanmadığınız ama sizin için önem taşıyan aile üyesini kırmamak için devamını getirdiğiniz aktiviteler vardır. Mesela ilgi duymadığınız halde sırf babanız istiyor diye gittiğiniz gitar kursu. Bazen de arkadaş grubunuzdan kopmamak için devamını getirdiğiniz durumlar vardır. Bazı zamanlar sırf popüler olduğu için meylettiğiniz olur faaliyetlere. En anlamlısı ise tamamen kişisel arzunuz ile gerçekleştirdiğiniz ilgi alanlarıdır. Bu alanları keşfetmek kolay gibi görünür ama zaman alan bir çözümleme süreci vardır. Çözümlenmesi gereken de yapılan aktivitenin çevresel, ailesel ya da kişisel faktörlerden ne kadar etkilendiğidir.

· Hangi alanlarda daha yetenekliyim?

Herkesin daha fazla ve daha az başarılı olduğu birçok alan vardır. Çok güzel dans eden biri, o kadar güzel bağlama çalamayabilir. Ya da matematiğin kitabını yazabilecek kadar yetkin biri çevresini etkilemekte o kadar güçlü olamayabilir. Genetik, çevresel ve sosyo-ekonomik faktörlerden kaynaklı olarak herkesin, geliştirebildiği ve yeterli düzeyde geliştiremediği yetenekleri vardır. Burada önemli olan sağlıklı bir kişilik algısı ile yeterli olduğu alanları ortaya koyabilme becerisine sahip olmaktır.

· Yaşamdan beklentim ne? Seçimim sonucunda elde edeceğim meslek ile nelere sahip olmayı bekliyorum?

Bu soru aslında sizin değer yargılarınız ile ilgili. Bazıları çok para kazanmayı hedefler, bazılarında ise para kazanmak çok geriden gelen bir hedeftir. Onlar için öncelik yardım edebilmektir. Kimisi liderlik vasıflarını herkesin fark etmesini ister. Diğer bir kısmı şöhret peşindedir. En iyi ve en çok tanınan olmak isterler. Bir kısmı düzenli bir yaşam ister bir kısmı tamamen farklılığı öngören bir iş hayatı… Tercih sürecindeki önemli kriterlerden biri de iş hayatından beklentinin tam olarak ne olduğunun tespitidir.

· Çevrem(ailem, arkadaşlarım, öğretmenlerim, değer verdiklerim) benim hakkımda ne düşünüyorlar? Benim ile ilgili benim fark edemediğim neleri görüyorlar?

Meslek seçimi öncesinde hazırlanan tercih listesini oluştururken kendinizi fark etmeniz önemli. Bunu gerçekleştirebilmek için de çevrenizi saran ve etki alanınızda bulunan kişilerin görüşlerini almanız yardımcı olacak unsurlardan biri. Dikkat edilmesi gereken ise onlardan aldığınız bilgileri direk tercih listesine aktarmadan(Örneğin; “sen beni dinle tıp yaz” gibi), diğer tüm bilgileri sentezleyerek karar vermenizdir. Son söz yaşamın sahibi olan size aittir.

Hayatta iki karar sizi çok etkileyecek; iş ve eş seçimi…

İşinizi ve eşinizi kendinizin seçebilmesi dileklerimle…

Detaylı bilgileri içeren e-kitaba ulaşmak için;

Haktan Demircioğlu

http://www.rehberlikportali.com/Download.asp?KatID=7
http://www.kisiselbasari.com

[9 ŞUBAT]

ÖSS tercihleri bugün itibariyle başladı ve 4 Ağustosa kadar devam edecek. Sağlıklı bir tercih yapmanın püf noktalarını beraber inceleyelim.

Puana göre mi sıraya göre mi tercih yapmalıyım?

Eskiden tercih yaparken puan kullanımı daha yaygındı. Sonra yüzdelik dilimler çıktı. Bir ara da yüzdelik dilimleri kullandık. Artık biliyoruz ki sıralamaya göre tercih yapmak daha doğru sonuçlar veriyor. Ve ÖSYM de sonuç belgesindeki yüzdelik dilim kısmını kaldırdı. Yani en doğru tercih sıralamaya göre yapılan tercihtir.

Sıralamaları nereden öğrenebilirim?

Okulların ve bölümlerin en son hangi sıradaki öğrenciyi aldığını bu sene yayınlanan kılavuzda bulabilirsiniz. Kendi başarı sıranızı ise sınav sonuç belgesinde puanınızın hemen altında yazmaktadır.

Yeni kontenjan artışları oldu. Hangi sıradan başlayarak tercih yapmalıyım?

Aslında herhangi bir kontenjan artışı olmasaydı sıralamamıza bakarak rahatça tercih yapabilecektik. Ancak kontenjan artışları işi biraz karıştırdı. Ortalama % 25’lik bir kontenjan artışı var. Siz de kaba bir hesapla sıralamanızı % 25 yukarı çekerek yeni sıralamanızı oluşturabilirsiniz. Ve bu sıralamadan itibaren tercih yapabilirsiniz.

Diyelim ki 1000. sıradasınız. 1000’in % 25’ i 250 eder. Yeni sıralamanız 750 civarındadır. Bu sıralamandan itibaren tercih yapabilirsiniz. (Bu durum 750. olduğunuz anlamına gelmez. Çünkü kontenjan artışları tüm bölümlerde aynı oranlarda görülmemektedir.)

Elimdeki tercih robotu puana göre tercih yapıyor

Bazı tercih robotları puana göre tercih yapmaktadır. Bu robotları kullanabilmek için sıralamanızın puana dönüştürülmesi gerekmektedir. Bu seneki tercih kılavuzunda yukarıdaki örnekteki gibi dönüştürdüğünüz bir sıralamanıza yakın bir sıra bulun. Aynı puan türünden olmasına dikkat edin. Listenin en sağında bu sıralamanın hangi puana denk geldiğini görebilirsiniz. Ve o puandan başlayarak tercih yapabilirsiniz.

24 tercih hakkımı nasıl kullanmalıyım?

İlk 5 tercihinizde hayalinizde olan sıralama ve puanınızın yetmediği yüksek yerleri yazabilirsiniz. Sonraki tercihlerinizi yukarıda bahsettiğimiz gibi yeni elde ettiğiniz sıralama ve puandan başlayarak yapabilirsiniz. Sonraki 10 tercihinizde % 25 yukarıdan başlayarak şu anki gerçek sıralamanıza inebilirsiniz. Geri kalan tercihlerinizde ise sıralamanızın % 50 aşağısına kadar inmenizde fayda vardır. Sıralamanız 1000’se 1500’lere; 10 binse 15 binlere kadar inmelisiniz.

Tercihlerimi ÖSYM’ye nasıl gönderebilirim?

Bunun için 2 yöntem kullanabilirsiniz:

Okullardan aldığınız tercih listesini doldurduktan sonra tekrar aldığınız okula teslim edebilirsiniz.

ÖSYM’nin sitesinden TC Kimlik No ve İnternet Erişim Şifrenizle tercihleri internet üzerinden gönderebilirsiniz. (İnternet erişim şifreniz ÖSS’ye başvurduğunuzda size verilen kâğıdın altında yazmaktadır)

Puana/sıralamaya göre mi yoksa isteğime göre mi tercih yapmalıyım?

Aslında her ikisine göre tercih yapmak gerekir.

Bazı öğrenciler isteklerini göz ardı ederek tamamen puan sıralamasına göre tercih yaparlar. Daha sonra ise “Keşke alttaki yeri kazansaydım” derler. Böyle durumla karşılaşmamak için tercihlerimizi ilk olarak isteğe göre yapmakta fayda vardır. Yani en fazla istediğimiz bölümleri en üste yazmalıyız.

Bunu yaptıktan sonra elimizdeki listede kaba da olsa bir puan sıralaması olmasına dikkat etmeliyiz. Yani bölümler yüksekten alçağa doğru sıralanmış olmalı. Diyelim ilk tercihiniz 325 puansa ikinci tercihimiz 335 puan olmamalıdır. Çünkü bu tercih ölü tercihtir. 335 alsanız da ilk tercihiniz gelir 325 alsanız da. 325’lik bir yere yerleşemezseniz 335’lik bir yere zaten yerleşemezsiniz.

Bu sebeple ikinci tercihin ilk tercihten 5-6 puandan fazla yüksek olmamasına özen gösterin. Eğer yüksekse listenizden çıkarın. Önceki tercihinizi daha fazla istiyorsanız alttakinin puanı yüksek diye onu yukarı almayın. “Puanım kayboluyor” diye aklınıza gelebilir. Ama bilin ki önemli olan istediğiniz bir bölümde okumaktır.

Sınav sonuçları ne zaman açıklanacak?

Sonuçlar genel olarak Ağustos’un üçüncü haftası açıklanmaktadır.

Mehmet Teber