Egzersizde Spor Psikolojisi


Dünyanın oluşumundan günümüze değin geçen milyarlarca yıl, sürekli değişimler ve yeni oluşumlar yaratmıştır. Değişimlere insanlar ve doğa bir süre sonra uyum sağlamış ve ardından da yeni değişimler ortaya çıkmıştır. Bu değişim süreci bilgi ile birleştiğinde çağlar kapanıp açılmaya başlamıştır. Elde edinilen yeni bilgilerin ışığında bilim ve teknoloji her defasında daha iyiye, daha doğruya doğru bilinmezleri aydınlatarak ilerlemektedir. İnsanların binlerce yıldır yapmaya çalıştığı spor da, geçmişte bir yaşam biçimi olarak avcılık, savaşçılık şeklinde biçimlenirken, kimi zaman halk kitlelerinin, kimi zaman feodal beylerinin, kimi zamanda köle sahiplerinin eğlence aracı konumuna dönüşmüştür. Değişim süreci içinde spor, geçmişteki yapılış biçiminden farklılaşarak yeni amaç ve hedefler edinmiştir. Fişek (1980) spora ilişkin bir tanım yaparken sporu kurallara bağlamış ve geliştirilmiş bir oyun olarak nitelendirmektedir. Ama günümüze gelindiğinde spor sadece bir oyun değil, ekonomik ve toplumsal bir fenomen olarak karşımızda durmaktadır.
Günümüzde spor yapılış biçimi olarak, sağlık amaçlı ya da performans amaçlı olarak ayrılmaya başlamıştır. Sağlık amaçlı yapılış biçimi ile spor kitlesel nitelik taşırken, performans amaçlı şekli ise en iyi performansı elde etme, kendini kanıtlama ve reklamın önemli bir unsuru konumuna gelmiştir.
İnsanoğlunun bu yaşam biçimi, spor dünyasını yönlendirici temel hedefler olan, daha hızlı, daha kuvvetli ve daha yükseklere ulaşmayı yıllar önceden biçimlemiş ve günümüz insanının ilk örneklerini oluşturmuştur. Çağdaş yaşantıda gelişen teknoloji ve iletişim araçlarına bağlı olarak ülkeler arasındaki yakınlaşmalar ve kültürel aktarımlar daha da kolaylaşmıştır. Artık savaşlar bile televizyonlardan ya da internet hatlarından izlenebilir konuma gelmiştir. Bu konum, ülkelerin kendi eksikliklerini tamamlamaları konusunda bir ivme kazandırmış aynı zamanda da gizli bir rekabeti de ortaya çıkarmıştır. Ülkeler bütünleşme çabalarının yanında kendi kültürel değerleri ve politikaları doğrultusunda reklamlar içeren uğraşlar vermeye başlamışlardır. Evrensel bir hareket taşıyan olimpik hareketin felsefesi ilk modern olimpiyatlardan bı güne geniş kitlesel onaylamalar ile yayılma gösterirken, beraberinde ulusal nitelik taşıyan anlayışları da getirmektedir. Bu özelliği ile spor, ülkelerin reklamları olması yanında, soğuk savaş niteliği de kazanmıştır. Bunun doğal uzantısı olarak spordaki başarılar ülkelerin ulusal onuru, başarısızlıklar ise ulusal onurun kırılması olarak değerlendiriir olmuştur.
Spor, bu anlayış biçimi yanında insancıl akımların etkisi ile daha sağlıklı ve üretken kuşaklar yaratma sorumluluğunu ve işlevini de taşımaktadır. Bu durum ülkeleri spora ve sporcuya sahip çıkmaya itmektedir. Bu bağlamda tüm dünya ülkeleri gelişen anlayışlara ve yapılanmalara daha fazla önem vermekte ve yatırım yapmaktadırlar.
[[SIZE="3"]Psikologlar çağdaş dünyanın önemli sorunlarından bir tanesini, gelişen teknolojiye insanın ayak uyduramaması sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklar olarak ele almaktadır. Buna paralel olarak gündeme gelen önemli bir sorunda insan yaşamında hareketsizliğin ön plana çıkmasıdır. Modern kentlerin hızlı yaşamı, modern iş yeri düzenlemeleri , makinalara bağlı yaşamın daha öne çıkması, toplumsal yaşantıda insanların daha hareketsiz bir yaşama doğru itmektedir. Hareketsizlik kaçınılmaz olarak pek çok rahatsızlığı da yanında getirmektedir. Önceleri bedensel hareket yetilerinin kaybolması, ardından da yavaş yavaş organik çöküntüler gelmektedir. Bunu karşın günümüzde bunun tam tersine rekabetçilik ve reklamcılık öne çıkmaktadır. Hareketsiz hale gelmiş insanın gerilemesi ve kitlelerden kopması gündeme gelecektir. Bunun sonucu doyumsuzluk, mutsuzluk kilo alma, çabuk telaşlanma, kuşkuculuk ve huzursuzluk gibi özellikler ortaya çıkmaktadır. Araştırma bulguları temel fizyolojik işlevlerin spor ile daha iyi gelişebildiğini, bunun sonu olarak özellikle kroner kalp rahatsızlıkları başta olmak üzere pek çok rahatsızlığın azalmasında koruyucu etkisi olduğunu, rehabilitasyondaki önemini, kaygı ve stres ve depresyonun azaltılmasındaki önemini ortaya çıkarmıştır[/SIZE]. Spor bu iki boyutlu işlevi ile gerek ülkelerin yarışıtığı rekorların, şampiyonlukların önemli olduğu elit nitelikli yanı , gerekse de sağlık amaçlı boyutu ile artık günümüz dünyasında her insanın bir yerlerden bulaştığı bir fenomen konumunu almıştır.