Çocuk hoşuna giden veya ihtiyaç duyduğu eşyayı alabilir veya kullanabilir, çünkü “sahiplik” kavramı yoktur. Küçük çocuklarda izinsiz eşya alma davranışına sık rastlanır, ama bu davranış yaklaşık 7-8 yaşlarına kadar çalma olarak kabul edilmez. Sahip olmanın anlamı ailesi tarafından çocuğa verilebilir. Aile çocuğa sahip olmanın anlamını öğreterek insanların sahiplikleriyle ilgili haklarına saygı gösterme alışkanlığını kazandırmalıdır. Bunlar, çocuğun kendisine ait eşyaları olmasını, ayrı odası ve çekmeceleri olmasını sağlanarak ve ona harçlık vererek öğretilebilir.

Nedenleri :

Ebeveynlerin aşırı disiplinli ve katı tutumları, kardeşleriyle veya diğer çocuklarla kıyaslamaları çalma davranışına zemin hazırlayabilir. Bunun yanında, ebeveynlerin çocuğun maddi ihtiyaçlarını karşılamayarak onu cezalandırması, paraya aşırı düşkünlüğü veya cimriliği, parayı çocuğa karşı bir tehdit aracı olarak kullanması veya ekonomik güçlükler nedeniyle çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını giderememesi gibi davranışlar çalmaya neden olabilir. Eğer çocuk kendini değersiz hissediyorsa ve özgüven eksikliği yaşıyorsa, değerli gördüğü eşyaları çalarak kendini değerli hissedebilir. Ebeveynlere düşen görev, çocuğun kendini yeterli ve değerli hissedebileceği bir aile ortamı oluşturmaktır. Aynı zamanda, tutarlı davranmalı, aşırı koruyucu veya katı otoriter yaklaşmamalı, çocuğun özerkliğine saygı duymalıdırlar. Çalma davranışıyla ilgili en sık rastlanan neden ise çocuğun ebeveynleri tarafından yeterli sevgi ve şefkat görememesidir. Bu durumda çocuk kendini hakları yenmiş gibi hisseder. Başkalarının sevgisini kazanarak açığı kapatmak için onları kandırarak elde etmeye çalışabilir, çaldığı eşyaları arkadaşlarına hediye edebilir.

Önlenmesi :

Ailelerin, çalma davranışına katı tepkileri, çocuğu korkutarak tehdit etmeleri çözüm olmamakla birlikte çocuğu daha büyük bir çözümsüzlüğe sürükler. Bunun tam aksi davranış olan aşırı hoşgörü veya çocuğun çaldığı eşyaları kullanmasına göz yummak da çocuğun çalma davranışını pekiştirir. Çalma davranışı olan çocuğun af dilemesini istemek iyi bir yöntem olmaz. Çocuk zaten kötü bir davranışta bulunduğunu bilmektedir. Çocuktan bunu herkesin önünde itiraf etmesini istemek çocuğu çok utandıracaktır. Bu çocukların ailelerinin bir uzmana danışması ve böylece bu davranışın ortaya çıkmasının nedenlerinin saptanarak bu nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir. Çünkü çalma ileride yeniden ortaya çıkabilir veya başka bir davranış bozukluğuna dönüşebilir.Aynı zamanda ebeveynler, uzman tarafından çocuklarına yaklaşımları konusunda da bilgilendirilirler.

Uzm.Dr.Muzaffer Uyar