Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavi Süreci
BORDERLİNE KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ (RUHTAKİ CENNET VE CEHENNEM)
Borderline kişilik dünyada çok yaygın görülen bir kişilik örgütlenmesi olduğu halde yakın zamana kadar akademik literatürde çok az yer alan ve yine ruh sağlığı çalışanları tarafından pek bilinmediği için de çok fazla teşhis konulmayan bir kişilik bozukluğu türüdür. Ancak son yıllarda Borderline kişilik bozukluğu ve tedavisi konusunda önemli çalışmalar yapılmış ve sadece bu alanda uzmanlaşan terapistler bile yetişmeye başlamıştır.
Peki nedir bu borderline kişilik bozukluğu?
Literatürde geçen belirtilerini sıralamadan önce anlaşılabilir olması açısından bir metaforla konuyu izah etmek faydalı olacaktır.
Borderline kişilik bozukluğu olan bireyin ruh dünyasının ortadan ikiye bölünmüş olduğunu düşünelim. Bu ruh dünyasının bir tarafında cennet, bir tarafında cehennem olsun. Bireyin sürekli olarak bu cennet ve cehennem arasında gidip gelmesi borderline kişilik bozukluğunun temel özelliğidir. Bir gün bakarsınız dünyanın en mutlu insanıdır, şiirler yazar, övgüler düzer, gülücükler saçar, sevgi kelebeğidir…Yani cennettedir. Ertesi gün dünyanın en mutsuz insanıdır, terkedilmiştir, intiharın eşiğine gelmiştir, inanılmaz öfke ve nefret doludur ve bunu karşısındaki kimseye kusar… Yani cehennemdedir. Sürekli cennet ve cehennem arasında gidip gelirken cehennemde kalma süresinin cennette kalma süresinden çok daha fazla olması önemli bir ayrıntıdır.
Borderline kişiliğin psişik yapısı incelendiğinde burada dikkat çeken en önemli husus “bölme” adlı en ilkel savunma mekanizmasının etkin olmasıdır.
Bölme (Splitting):
Bölme ilkel savunma mekanizmalarının en önemlisidir. Bireyin kişilik gelişimi ve kendilik algısı (ruhsal ve bedensel açıdan kendisini nasıl algıladığı) 0-6 yaş arasında oluşur. Özellikle ilk 3 yaşta annenin bebeğe karşı olan tutum ve davranışları kendilik algısının oluşumunda fevkalade önemlidir. Bu dönemde annenin bebeğe karşı ilgisi, şevkati, alakası bebekte hoşnutluk duygusu yaratır. Bu aşamada çocukta iyi kendilik oluşur. Fakat bazen olur ki annenin morali bozuktur veya bebeğin çişine, kakasına, ağlamasına karşı öfkelenir, kızar ve sanki bir pisliğe bakar gibi çocuğuna bakar. Çocuk bunu anlamlandıramaz. Bir gün önce kendisine gülümseyen anne bir gün sonra kendisine iğrenerek bakmaktadır. Bu noktada bölme dediğimiz savunma mekanizması oluşmayan başlar. Bölme mekanizması aynı nesne tarafından bireye iletilen negatif ve pozitif duygu yükünün bebek tarafından ayrı tutularak bunun tek bir birey değil, iki ayrı birey tarafından yapıldığı kanaatinin oluşmasıdır. Artık bebek için iki anne vardır. İyi ve kötü anne. İyi anne geldiğinde bebekteki iyi kendilik aktif olup kendini iyi mutlu ve değerli hissederken, kötü anne geldiğinde kendini değersiz, pislik gibi hissetmektedir. Bebeğin zihinsel potansiyeli iyi ve kötü kendiliği bir arada tutabilecek kapasiteye sahip değildir. Bu nedenle iyi ve kötü kendiliği birbirinden ayrı tutar ve arada bir sınır (borderline) oluşturur. Bu sisteme bölme mekanizması denir. Yani bebek kimi zaman iyi kendilikte, kimi zaman kötü kendiliktedir. 5 yaşlarına doğru bölme mekanizması yavaş yavaş birleşmeye, sınır kaybolmaya başlar. Annenin şahsında iyi ve kötü birleşir, entegre olur. Çocuk annenin davranışlarının sebeplerini algılayabilecek yorumlayabilecek olgunluğa erişir. Ancak bu her birey için her oranda gerçekleşmeyebilmektedir. Bazı bireylerde bu mekanizmanın kapanması (bölmenin birleşmesi) ileri yaşlara sarkmakta ve bu bireyler borderline kişilik yapısı içerisinde hayatlarını sürdürmek zorunda kalmaktadırlar. Bu mekanizmanın kapanmamasının pek çok sebepleri olmakla birlikte yine annenin dengesiz, tutarsız davranışları, anne ve babanın ruhsal patolojilerini çocuğuna yansıtmaları önde gelen nedenler arasındadır. Borderline birey yansıtmalı özdeşim savunma düzeneğini kullanarak kullanarak içindeki saldırganlık veya kötü kendiliği etrafında konteynır olarak gördüğü bir insana yükleyerek, kendini rahatlatma yolunu seçebilir. Artık sıkıntı ve kötü kendilik, onları yüklediği insandadır, kendisi iyi kendiliğe geçerek duygusal iyilik halini hissetmektedir
Sınır Kişilik Bozukluğunun Klinik Özellikleri Nelerdir?
Sınır kişilik bozukluğunun temel klinik özellikleri, değişken bir kimlik, duygulanımda değişkenlik ve ülküleştirme ile değersizleştirme uçları arasında salınan yoğun insan ilişkileridir. Sınır kişilikli bireyler sürekli olarak bir uçtaki öldürücü hiddet ve özkıyımcı umutsuzluk ile diğer uçtaki tapınma derecesinde hayranlık ve kendini beğenmişlik arasında gider gelirler. Eyleme vurmaya (sex, uyuşturucu, alkol, aşırı yeme…) ve dürtüsel hareket etmeye yatkındırlar. Bütüncül bir kendilik duyumları yoktur.
Kendilik algıları tutarsızdır ve değersizlik duyguları ile çevresindekileri küçümseyen üstünlük duyguları arasında gider gelirler. Alçakgönüllülükleri yoktur, kibir ve bildiğini okumadan oluşan bir yapıları vardır. Belirsiz ve birbiriyle çelişen yaşam hedefleri, kırılgan cinsel kimlikleri ve dehşetli bir boşluk duygusuna yatkınlıkları vardır.
İnsani ilişkileri yoğundur. İnsanlara yapışırlar ve oldukça bağımlı görünürler. Aynı zamanda, diğer insanların ayrı bir birey olarak varlığını ve bağımsız güdülenmelerini doğru bir biçimde kavrayamazlar. İlişkilerde sömürücüdürler. Yaşamlarına yakından bakılınca düzensiz bir eğitim, yaşamları olduğu ve sıklıkla yer değiştirdikleri görülür. Karşı cinsle olan ilişkilerinde sürekli terk edilme korkusu yaşarlar ve kimi zaman terk edilmemek için terk ederler. Yine partnerlerinde uzak kaldıklarında boşluk hissi yaşarlarken, partnerleri ile birlikte olduklarında boğulma hissi yaşarlar.
Sınır bireyler aşk ve cinsellik alanlarında da çelişkiler sergilerler. Sık ve yoğun baştan çıkarma eylemlerine yatkındırlar ve çoğunlukla rasgele cinsel ilişki kurarlar. Oysa aşkları çok kısa sürede sonlanır ve tek eşli ilişkilerde cinsel ilgilerini sürdüremezler. Cinsel sapkınlıklara eğilimleri ve karşı cinsle derin ve sürekli yakın ilişki kurma beceriksizlikleri vardır. Ahlaki değerleri çelişkilerle doludur. Karizmatik ve narsisistik yapılara karşı ilgi duyarlar. Yaptıkları şeyden çabucak pişman olabilirler. Her şeyi siyah ve beyaz olarak görürler. (1)
Yukarıdaki belirtiler borderline kişiliğin genel geçer özellikleri olup, bu belirtilerin türleri ve görülme sıklıkları kişiden kişiye ve bireyin içerisinde bulunduğu toplumun kültürel kodlarına göre değişebilir. Örneğin metropolde yaşayan borderline kadın bireylerde sex ve alkol gibi eyleme vurumlar daha sık gözlenirken, kırsal kesimlerdeki borderline kadın bireylerde aşırı yeme gibi eyleme vurumlar ve konversif bozukluklar daha sık görülebilmektedir.
Tedavi sürecine ilişkin bilgiler aşağıdaki linkte yer almaktadır.
Tedavi Süreci: http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_12781.htm
Güzel yazı, paylaşım için teşekkürler. Borderline; kişinin duygularını sınır noktalarda yaşaması, mutluluğu da mutsuzluğu da çok yoğun ve ani geçişler şeklinde hissetmesi durumu. Aslına bakarsan mani halini de andırıyor. Manik durumlarda da aşırı neşe, sonra birdenbire keder, aşırı konuşkanlık, ardından derin bir suskunluk gelebilir. Borderline olan biri, durumunun ağırlığına göre kontrolü elinden yitirmiştir ve ne kadar kontrolü eline almak istersek işleri o kadar rayından çıkaracaktır. Dışarıdan tuhaf görünürler, sürekli eleştirilirler, dengesiz oldukları herkes tarafından bilinir.
Yetkileriniz
Alıntı
Yer imleri