Obsesif Kompulsif Bozukluğun Bilişsel ve Davranışçı Terapisi

[Mehta16]

Obsesyon ve kompülsiyon bozukluk diye adlandırılan iki ruhsal bozukluğun oluşturduğu bir hastalıktır. Obsesyon; kişinin zihninden uzaklaştıramadığı, isteği ve kontrolü dışında zihne gelen rahatsız edici, tehdit edici, ısrarcı ve tekrarlayıcı düşüncelerdir. Kişi çoğu zaman bu düşüncelerin anlamsızlığının farkındadır. Bu düşünceler bazen gerçekleştirilebilir bazen de gerçekten uzak, sanrısal ve saçmadırlar. Bir düşünceye obsesyon diyebilmemiz için gerçekten uzak nitelikte olması gerekir. ‘’ Etrafımdaki insanlara zarar vereceğim’’ , ‘’ ‘’ Kapı kolundan bana mikrop bulaşacak’’ ‘’ Yanlış abdest aldım ‘’ gibi fiziksel olarak gerçekleşecek düşünceler olduğu gibi ‘ Sokaktan çöp kamyonu geçti bana mikrop bulaştı ‘’ ‘’ Yangın sözü duydum elimdeki örtü yandı ‘’ gibi fiziksel olarak gerçekleşmesi imkânsız düşüncelerde vardır. İki şekilde ki de obsesyondur çünkü kişi bunların anlamsız olduğunu bilir fakat bu düşüncelerden kurtulamadığını açıkça dile getirir.

Obsesyonlar genelde bir tereddüt içerir, ya yaparsam, ya yaptıysam, ya olduysa veya oldu mu, olmadı mı? Gibi düşünceleri içerir.

Kompülsiyon, genelde obsesyonlara tepki olarak ortaya çıkar. Bu davranışlar dışarıdan gözlenebilir olduğu gibi, gözlemlenemeyen düşünceler şeklinde de olabilir. Bireyin engelleyemediği tekrarlayıcı davranışlar şeklinde ortaya çıkar. Bu tepkilerin amacı, yaşanan kaygının ve paniğin düzeyini hafifletmek veya yok etmektir.

Obsesyonlar genelde tehdit, kompülsiyonlar ise tehditlere karşı alınmış tedbir olarak karşımıza çıkar. ‘’ Kapı kolundan mikrop bulaşacak’’ düşüncesi Obsesyon ( Tehdit ), sık sık kapı kolunun dezenfekte edilmeye çalışılması davranışı, kompülsyon ( Tedbir ).

Danışanın yardım talebinin nedeni kompülsyonların bir süre sonra kendisi içinde kaygı yaratmasıdır. Şu nedenlerden dolayı kompülsyonlar kaygı yaratabilir;

Tekrarlayıcı davranışlar olduğu için normal hayat akışını sürdüremez hale gelir. Yanlış abdest aldığını düşünerek 2-3 saat tekrarlaması gibi
Kendisine ve çevresine zarar verecek hal alması, sık sık el yıkamadan dolayı ellerinin yara olması, evi kirleneceği için dışarıdan gelen kişilerin elbiselerini değiştirmesi isteği
Obsesyonlarda olduğu gibi saçma ve anlamsız davranışlar oluşabilir. Misafirlerin oturuş şekilleri kötülük yaratacağı düşüncesiyle, şekillerini değiştirme isteği
Genelde dışarıdan gözlenebilen davranışlar olduğu için rahatsızlık yaratabilir.

Obsesif Kompulsif Bozuklukta ( Okb ) tüm belirtiler dört grupta toplanabilir

1. Danışanın kaçamadığı tekrarlayıcı davranışlar. El yıkama, silme, kafa sallama gibi

2. Kaçtığı ya da kaçındığı davranışlar fobik kaçınmada ki gibidir. Kirlenme korkusu ile belirli yerlere dokunmama, oturmamak hatta o yerlere gitmemek

3. Tekrarlayıcı kaçamadığı düşünceler, bunlar dışarıdan gözlenemezler. Sayı sayma araba plakalarını akılda tutma gibi

4. Kaçtığı ya da kaçınmaya çalıştığı düşünceler vardır. Bu düşüncelerden kaçmaya çalışır ya da kompülsyonlarla yok etmeye çalışır.

Bu dört grup genelde birbirleriyle bağlantılı haldedir.

Okb Hastasının Değerlendirilmesi ve İlk Görüşme

Danışan genelde kompülsyonlarla ilgili bilgiyi vermeye hazır halde gelir. Bu bilgiyi yakın çevresinden de edinebiliriz.
Başlangıçta aşırı kaygılı oldukları için somut davranışlar üzerinden terapi daha kolay sürdürülebilir.
Danışan obsesyonlarını dile getirdiğinde obsesyonların gerçekleşeceği düşüncesi ile korkabilir. Bu yüzden danışan için özel olan obsesyonları başlarda deşmemek yararlı olabilir.
Somut davranışlar gözlenebilir davranışlardır, dolayısıyla terapiste gözlem olanağı sağlar. Gözlem tedavi açısından önemli bilgileri edinmemize yardımcı olacaktır.

Hastalık öncesi yapabildikleri fakat şuan yaşamaktan korktukları davranışları sorgulayabilir ve böylece kaçınma davranışları için başlangıç bilgileri toplanabilir. Danışanın kompülsiyon anında hissettikleri öğretmek için kayıt tutmaları istenir. Böylece zamanla gözlenemeyen obsesyon ve kompülsiyonlar da izlenebilir.

Kompülsyonlarla ilgili kayıt tutmanın yararı şu şekildedir;

Bazı hastalar mevcut kompülsyonlarından çok daha a