TSSB ve Tedavisi

[Alper Budan]

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) son derece engelleyici olabilmektedir. Durum çoğunlukla savaş gazileriyle ilişkilendirilse de, sıra dışı fiziksel veya zihinsel bir travma da dahil olmak üzere, korkunç herhangi bir olay yaşayan kişiler TSSB'den etkilenebilmektedir. TSSB'ye sebep olabilecek travmatik olaylara aşağıdakiler dahildir: şiddetli kişisel saldırılar, doğal afetler veya insan kaynaklı felaketler, kazalar, savaş veya askeri çatışmalar.


Uçak veya tren kazalarında bulunmuş kişiler; terörist bir saldırının içinde bulunmuş kişiler; savaşta yer almış askerler; bir felaket sonrasında hayatta kalanlar veya kurtarma görevlileri; kazadan, tecavüzden, fiziksel veya cinsel istismardan ve diğer suçlardan kurtulanlar; başka ülkelerdeki şiddetli olaylardan kaçan mülteciler ve travmatik olaylara şahit olan kişiler, TSSB'den etkilenebilir. Kurbanların ailelerinde de bu bozukluk görülebilmektedir. Fakat TSSB'si olan kişilere yardımcı olabilecek tedaviler mevcuttur.



TSSB'si olan birçok kişi, travmatik olayı geriye dönüşler (flashback), kâbuslar, hatırlananlar ve korkutucu düşünceler ile tekrar tekrar yaşamaktadır.Travmayı hatırlatan nesneleri görmenin veya olaylara maruz kalmanın, atakları tetiklediği gözlenmiştir. Olayın yıl dönümü de semptomların baş göstermesine neden olabilmektedir.


TSSB'si olan kişiler ayrıca duygusal uyuşukluk ve uyku rahatsızlıkları, depresyon, anksiyete, sinirlilik veya sinir patlamaları yaşayabilmektedir. Yoğun suçluluk duygusu da sık görülmektedir. TSSB'si olan çoğu insan olayı hatırlatabilecek herhangi bir düşünceden veya olaydan uzak durmaya çalışmaktadır. TSSB'nin teşhis edilebilmesi için semptomların en az bir ay boyunca sürmesi gerekmektedir.


Yetişkinlerin yaklaşık olarak %4'ü, herhangi bir anda TSSB'den etkileniyor olabilir, fakat savaş alanlarında bulunan erkek ve kadınların yaklaşık olarak %30'u TSSB'den etkilenir. Vietnam savaşının ardından bir milyon savaş gazisi TSSB'den etkilenmiştir. Bosna'daki savaşın ardından birçok gazinin ve kurbanın TSSB'den etkilendiği bildirilmiştir.



TSSB, çocukluk dönemi de dahil olmak üzere her yaşta gelişebilmektedir. Semptomlar genelde travmatik bir olayın üzerinden geçen üç ay içinde başlar. Fakat bazen semptomlar görülmeden önce yıllar geçebilir. TSSB oluştuğunda, hastalığın ağırlığı ve süresi değişkenlik gösterir. Bazı kişiler altı ay içinde iyileşebilirken, bazılarının daha fazla zamana ihtiyacı olabilir.


TSSB'den etkilenen kişilerde sıklıkla depresyon, alkol veya diğer maddelere bağımlılık ve anksiyete görülebilir. Eğer bu diğer bozukluklar da doğru bir şekilde ve erken teşhis edilip tedavi edilirse, tedavinin başarılı olma olasılığı artar.


Baş ağrıları, gastrointestinal şikâyetler, bağışıklık sistemi sorunları, ani baş dönmeleri, göğüs ağrıları veya vücudun diğer yerlerinde rahatsızlıklar TSSB’si olan kişilerde sıkça görülen semptomlardır. Doktorlar çoğu zaman fiziksel semptomları tedavi ederken olayın temelinde yatan TSSB’yi fark etmemektedir.


Çocukken taciz edilen veya çocukluk dönemlerinde travmatik olaylara maruz kalan kişilerde TSSB görülme olasılığı daha yüksektir. Uzmanlar eskiden, travma sonrası duygusal uyuşukluk gösteren kişilerin sağlıklı bir tepki gösterdiği görüşündeydi. Fakat bazı araştırmacılar, duygusal bir uzaklık yaşayan bu kişilerin TSSB'den etkilenme olasılığının yükseldiği görüşündedir.



TSSB'nin Tedavisi


TSSB'den etkilenen kişiler birkaç terapiden olumlu sonuç almıştır, örneğin: bilişsel-davranışsal terapi (BDT), grup terapisi ve hastanın, travmayı atlatabilmesi için kontrollü şartlar altında korkutucu olayı tekrar tekrar yaşadığı, maruz bırakma terapisi. İlaçlar depresyon ve anksiyetenin ilişkili semptomlarının azaltılmasına ve uykuya yardımcı olabilir. Bazı çalışmalar, kişilerin bir felaketin hemen ardından ifadelerinin alınmasının TSSB'nin bazı semptomlarının azaltılmasına yardımcı olduğunu göstermiştir.

Atipik antipsikotiklerin TSSB tedavisinde, tek başına veya diğer tedavilerle birlikte kullanımı artmaktadır.


Kendinizin veya bir yakınınızın TSSB'den etkilendiğini düşünüyorsanız, hiç beklemeden doktorunuzdan yardım almalı ve doktorunuzla veya güvendiğiniz biriyle yaşadığınız travma üzerene konuşmalısınız.
ALINTIDIR-ALPER BUDAN

[anduril]

bende TSSB(PTSD) hastasıyım çok iyi bir yazıydı saolun =)

[Alper Budan]

Çok geçmiş olsun Allah'tan acil şifalar dilerim.

[manidar]

insanın beyninde silinmiyo ne yaparsa yapsın ama sönme yaşıyo dönem dönem...Bazen bir filmin karesi bazen bir tek kelime yetiyo hatırlamaya o kötü anları...