Evlilik Terapilerinde Yanlış İnanışlar ya da Mitler

[Selina]

Her bireyin, evliliğin ne olduğu, evlilikte eşlerin birbirlerinden neler bekleyecekleri, ideal bir ilişkinin nasıl olması gerektiği yönünde, bir takım yerleşmiş veya oluşmuş düşünceleri vardır. Bu düşünceler, bazen bireysel deneyimlerden, bazen toplumsal yaşamdaki gözlemlerden, bazen konuyla ilgili okunmuş kitaplardan edinilmiştir. Evliliğe veya ilişkilere yönelik, bu edinilen bilgilerin doğruluğu zaman zaman tartışmalı olabilmektedir.

Öncelikle, ilişkilere ait mitler dediğimizde, ne kastettiğimiz önemlidir. Burada kastedilen, pozitif olarak kanıtlanabilir yani bilimsel olarak bir temele dayanmayan, geleneksel düşünceler olarak yayılan veya yayılmış olan, popüler sayılacak, masalsı anlatımlardır. Çünkü mitlerin olayları doğru bir şekilde anlamlandırma amacı veya zorunluluğu yoktur. Daha çok olaylara özel bir anlam yüklemeye yönelik bir hedefi vardır. Bu nedenle terapilerde mitler, hem evlilik terapistini, hem de evlilik terapisi alan çifti, bu konularda gerçekleri anlayarak çözümlemeye yönelik davranıştan uzaklaştırma, buna yönelik baş etme becerileri geliştirmekten alıkoyma riskine sokabilirler.

Evlilik terapisine gelen her çift, evliliklerine ait sorunlarını çözümleme amacıyla gelirler. Ancak, daha önceden bir şekilde öğrenmiş oldukları mitler, terapötik çalışma esnasında engelleyici birer unsura ciddi anlamda dönüşebilirler. Hatta bunun ötesinde, zaman zaman çatışmanın kaynakları da olabildiği durumlara rastlanabilmektedir. evlilik terapitlerinin bu tür durumlarda, bu durumun en kısa zamanda farkına vararak, terapi sürecini etkilemelerine, hatta çalşmalarda yön değişimine neden olmalarına engel olması, ihtiyaç halinde müdahale edecek durumda olması gerekmektedir.

Bu mitlerin bazılarını sıralayarak bu konuyu daha iyi anlamlandırabiliriz;

o “Eşim beni gerçekten sevseydi, beni memnun edecek şeyleri yapmaya istekli olurdu.”

o “Eşim bana hak ettiğim değeri vermiyor”

o “Haklı tarafı belirleyecek kişi evlilik terapistidir.”

o “Evlilik trapisti benim haklı olduğumu anlayacak ve eşimi düzeltecek, tedavi edecek.”

o Evlilik terapisti bizim tüm sorunlarımızı çözecek ve bize iletişim kurmayı öğretecek.

Bu mitlerden de anlaşılacağı üzere, Evlilik terapilerinde gerçekçi olmayan mitler, bireylerin ilişkilerinde çatışmaya yansırlar. Hatta denebilir ki, evlilik terapilerinde, bireylerin seanslardaki çalışmalarını engelleyebilirler. Çünkü kişiler bu inançlarını korudukları sürece evlilik terapisinde objektif olarak çalışamayacaktır.


Şimdi sıraladığımız bu mitlerin açılımlarına bakarak biraz daha konuyu derinleştirelim;

o “Eşim beni gerçekten sevseydi, beni memnun edecek şeyleri yapmaya istekli olurdu.”

Bazı bireyler, kadın veya erkek olabilir, eşlerinin bu şekilde davranarak kendilerini koşulsuz sevdiklerini kanıtlayacaklarını düşünürler, üstelik bunu hem kendilerine hem de çevrelerine kanıtlamak istercesine talepkar davranabilirler. Bu mite olan inancı, “Eğer sevgisi gerçek ve koşulsuz olsaydı …………” ifadelerinde rahatlıkla görebiliriz. Böyle bir durumda eşten beklenen, tabiî ki, “akıl okuyucu” olmasıdır ve diğer eşi mutlu etmeye her zaman “istekli-hazır” olmasıdır. Burada mitin etkisi, duygu ve davranışın bireyler tarafından ayrıştırılamamasıdır.

Burada özellikle, sevginin istenen davranışı üretmesine yönelik bir inancı görmek mümkündür. Bunun da erken çocukluk dönemine özel bir mükemmel anne-çocuk ilişkisine ait olan bir özlem duygusuna bağlayabiliriz. Ancak gerçek yaşamda yetişkin bireyler, böyle özgecil bir beklenti içerisinde değildirler. Bu yapıdaki bir beklenti, bireysel gereksinimlerini karşılamaya yönelik stratejilerinin sınırlı olduğu kişilerce sık kullanıldığına işaret eden davranış örüntüsüne aittir. Bu gereksinimlerini karşılamaya yönelik farklı yolları bulmada yetersiz kişiler özellikle bu mite yönelebilirler.

o “Eşim bana hak ettiğim değeri vermiyor”

Bu mitin destek aldığı duygu, özellikle ilişkilerde “adaletli bir paylaşım” içeriğine dayanmasıdır. Bireyin hak etme, kandırılma kaygısı, aldatılma kaygısı gibi duyguları açığa vurulur. Birey sürekli olarak bir mahrumiyet durumu hissettiğini vurgular. Bireyin bu hissini destekleyen de, bazen kıskançlık duygusu, bazen de hırstır. Taraflardan birinin özellikle karşı tarafta suçluluk uyandırma ve boyun eğdirmeye yönelik bir manevrasıdır. Bu mitin evli çiftler arasında çok kullanıldığı gerçeği göz önünde tutulmalıdır.

Bu miti yaşantısına dahil eden kişi iletişimlerinde, genellikle, çaresiz, kısık bir sesle, adeta inildeyerek, belirsiz bir talep olarak ifade etme eğilimi gösterir. Diğer konularda son derece makul ve mantıklı bir yetişkin tavrı içerisindedir.

Son zamanlarda bu mit farklı bir formda, cinsiyet eşitliği şeklinde de açığa çıkmaktadır. Bu olumsuz formlar, kimin, kim için, neler yapıldığının muhasebesi şeklinde cereyan eder. Burada özellikle dikkati çeken durum, hemen , acil olarak, eşler arasındaki dengelerin sağlanmasının gerekliliğidir.


o “Haklı tarafı belirleyecek kişi terapisttir.”

Çiftlerin ilişkilerinde hata bulmaya yönelik, birbirlerinin hatasını bulmaya çalışan, kimin daha çok yanlışı olduğunu araştıracak şekilde davranan bireylerin ilişkilerini anlatan bir mittir. Çiftler bu nedenle evlilik terapistini yargıç rolünde görme eğilimi gösterirler. bireyler, bu konuda son derece içtenlikli bir inanca da sahip olabilirler. Kişiler, çatışmalarındaki kişisel rollerini görmek istemezler. Bireysel anlamda, kendilerini geliştirmeye yönelik çabaları yoktur. Mevcut duruma yönelik davranışlar özellikle dikkat çeker.

o “Evlilik terapisti, benim haklı olduğumu anlayacak ve eşimi düzeltecek, tedavi edecek.”

Bu mite inanan bireyler, ilişkilerinde, kendilerini ilişkilerindeki problemin bir parçası olarak algılamaz ve kabul etmez. Birey evlilik terapisinde, sadece, eşinin probleminin çözümüne yardımcı eleman olarak algılar kendini.

o Evlilik terapisti, bizim tüm sorunlarımızı çözecek ve bize iletişim kurmayı öğretecek.

Bu miti kullanan çiftlerde dikkat çeken şey, her iki eşin de ilişkilerindeki problemlerin farkında olduğu ve sorumluluğunu aldığı izlenimi yaratmalarıdır. Buradaki mekanizma, “ben kendimi daha iyi ifade edersem, eşim benim isteklerime olumlu cevap verir” veya “eşim beni dikkatli dinlerse, istediklerimi yapar” şeklinde özetlenebilir. Bu çiftler, evlilik terapisine, evliliklerine ait iletişimlerindeki pürüzlerin temizleneceği beklentisi ile gelirler.

Bireyler olarak hepimiz, mit karakteri taşıyan bazı inançlara sığınma ve bazı beklentilerimizi bu mitlere yükleme eğilimi göstermeye yatkınızdır. Bu durum özellikle toplumun kültürel değerlerinin değişiminin yoğun olduğu dönemlerde daha çok ve açık olarak gözlemlenebilir, yaygınlaşabilir.

Yukarıda örnek olarak bahsedilen ve daha pek çok mit, bireylere karmaşık görünen, bir çok soruna basit ve kolay anlaşılabilen cevap, sorun çözücü gibi görünürler. Bu sayede kişiler üzerinde daha büyük ve yoğun bir etki oluştururlar. Bahsedilen mitlerin bir başka özelliği olarak ayartıcı, kafa karıştırıcı bir çekicilikleri vardır.

Mitlerin birey olarak davranışlarımıza yansımasında bir etken de, bizim karşımızdaki kişiye vermek istediğimiz mesajı güçlendirme eğilimimizi tetikleyici özelliğe sahip olmalarıdır.

Normal şartlarda baktığımızda, bir çok mit, ortak yaşama zarar vermeyecek içeriğe sahip olabilirler. Evlilik terapisinde önemli olan, bireysel sorunların çözümüne engel olan veya terapötik çalışmayı engelleyecek güçte inançlar oluşturmamasıdır.


devami alta

[Selina]

Evlilik terapisinde sadakatsizlik problemi ile ilgili çalışmalar

TERAPİDE UZUN DÖNEM HEDEFLER

1- Eşlerin; diğerinin uygun duygusal, cinsel ve sosyal sınırlarında anlaşmaları.

2- İncinmiş eşin, ilişkideki güveni yeniden sağlamaya başlama ve affediciliği sağlama hakkında gönüllülük göstermesi.

3- Sadakatsiz eşin böyle bir meseleye karıştığı için özür dilemesi ve incinmiş eşin ilişkideki güveni yeniden sağlamaya başlaması için problem ile ilgili bilmek istediği bütün bilgileri vermesi.

4- Eşlerin; mesele ile ilgili bireysel hassaslığı ve savunma olmaksızın tartışmaları.

5- Eşlerin; ilişkilerindeki tehditleri belirlemeleri ve fark etmeleri.

6- Eşlerin; birbirlerinin duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmaları.

7- Eşlerin; ilişkiyi yeniden yapılandırmak için sorumluluğu paylaşmayı geliştirmeleri ve birbirleri ile ilgili empati kurduklarını ifade etmeleri.

8- Yazılı ve/veya sözlü kontrat aracılığıyla, eşlerin, ilişkiyi yeniden yapılandırmada önemli alıştırmalar üzerinde açıkça anlaşmaları.

9- Eğer ilişki kurtarılamamışsa, kişilerin ayrılık için anlaşmaları-ancak bu; neyin bağlılığı yok ettiğini ve sadakatsizliğe dönüştürdüğünü gösteren güvenilir analizler yapıldıktan sonra gerçekleşmelidir-

KISA DÖNEM HEDEFLER:

1- Hangi tip çalışmanın yapılacağına karar verilmesi:
a-İlişkiyi sürdürme
b-Kararsızlık
c-Ayrılık

2- Şunları yaparak güvenlik teminatının sağlanması:
a- Kişisel güvenlik hakkında tehditlerin olmamasında anlaşılması.
b- Diğerinin güvenliği hakkında tehdit olmayacağında anlaşılması.
c- Eğer herhangi bir eş, tartışmanın kontrol dışına çıktığına inanırsa, evde güç konuları tartışmanın kesilmesi

3- Post Travmatik Stres Bozukluğu ve Major Depresif Bozukluk semptomlarının gözden geçirilmesiyle travmatik olaylara verilen tepkiler hakkında daha fazla bilgi alınması. İncinmiş eşin hangi semptomları yaşadığının tanımlanması.

4- Sadakatsiz eşin açık bir şekilde aldattığını itiraf etmesi.

5- Sadakatsiz eşin aldatmaya karar vermesinde bütün sorumluluğu üzerine aldığını ifade etmesi ve verdiği acılar için eşinden, ailesinden ve arkadaşlarından özür dilemesi.

6- İncinen eşin sadakatsiz eşin özrünü açık bir şekilde kabul ettiğini ifade etmesi ve bağışlama sürecine başlamak için istekli olduğunu belirtmesi.

7- Sadakatsiz eşin “Dur ve Paylaş” tekniğini uygulaması.( Sevgili ile bütün kişisel görüşmelerin ve/veya cinsel temasın kesilmesi ve gelecekte eşe sorulmadan bağlantı kurmayacağını açıkça paylaşması.)

8- İlişkinin ihtiyaçlarının ve güçlü taraflarının ve bireysel ihtiyaçların tartışılması.

9- İlişkinin ilk zamanları boyunca paylaşılan pozitif yaşantıların tartışılması.(flört dönemi, ilk evlilik yılları)

10- İlişkiyi zenginleştirebilecek kendisi ve eşindeki davranışsal değişikliklerin tanımlanması. Listenin önceliği kararlaştırmada gerekli olan güvenin ve bağlılığın arttırılmasıdır.

11- Tartışmalardaki öfke patlamalarını kontrol etmek için, “time-out” tekniğinin kullanılmasında anlaşılması.

12- Davranışsal prova ve rol yapma tekniği kullanılarak, sevgilinin eşlerden biri ile bağlantı kurmaya çalışması halinde; eşlerin güvence altına alınmasının gösterilmesi.

13- Empatik dinleme ve ben durumu becerileri kullanılarak yapıcı iletişimin örneklerinin verilmesi ve öğretilmesi.

14- İncinen eşin; sorun hakkında bilmek istediği gerçekleri tanımlaması ve tartışmak için-evde soruşturma ve idare etme yerine- bu soruları terapi sürecine getirmesi.

15- İncinen eş mesele ile ilgili yıkıcı düşüncelerle ilgilenirken kaygı yönetim tekniklerini kullanması.

16- Acıyı ifade ederken ve mesele ile ilgili yıkıcı düşünceleri anlamak için iletişim becerilerinin kullanılması.

17- İncinen eş tarafından sadakatsiz eşin davranışlarının güvenirliliğinin kasten test edilmesinin doğrulanması. Sadakatsiz eşin güvenin tekrar oluşabilmesi için bu kontrolün gerekli olduğuna katılması ve incinen eş tarafından kontrol edilmeyi kabul etmesi.

18- Meselenin içeriğinin terapide tartışılması.

19- Meselenin başlaması ve gelişmesi hakkında sorular sorarak ve cevaplar vererek meselenin şekillendirilmesi.

20- Deneyimlerden ortaya çıkan derslerin terapide meseleyi tanımlarken öğrenmeye çalışılması ve ilişkiyi geliştirmek için bu derslerin nasıl kullanılacağının planlaması.

21- İlişkinin paylaşılmasına ve birlikte yürütülmesine yardımcı olan kişisel önemli örf ve adetlerin tasarlanması ve ilişkiye taşınması.

TERAPÖTİK MÜDAHALELER

1- Etkili bir davranış yolunun bulunması ve şu konularda anlaşılması
a- Problem sonuçlanacak ve ilişki kurtarılacak,
b- Belirsizlik (Amaç ilişkinin geleceğini ve meseleyi belirlemek)
c- Ayrılma (eşler ayrılmak istediğini belirtecekler ve ilişkinin kontrolden çıkmaya başladığını belirtecekler)

2- Eşlerle tarafsız anlaşma konusunda arabuluculuk yapılması, terapistin her ikisiyle de gizlilikte olmadığını söylemesi ve terapistin görevinin çiftin ortaklaşa huzurunu sağlamak olduğunun açıklanması

3- Eşlerle minimum sayıda terapi için anlaşılması

4- Terapinin ilk ayında eşlerin evlerinde ilişkinin geleceğiyle veya meseleyle ilgili derin tartışmalara girmeyeceklerine dair anlaşmaları

5- Eğer eşlerin birbirlerini veya başkalarını yaralamak gibi düşünceleri veya niyetleri varsa her eşin bireysel olarak sorgulanarak intihara ve cinayete eğiliminin belirlenmesi

6- Diğer eş tarafından, incinen eşe yönelik travmaların normal olanlarının ve hangilerinin semptomatik olabileceğinin değerlendirilmesi.(Post travmatik stres bozukluğu ve major depresif bozukluk semptomları.)

7- Eşlere bu gibi birçok ilişkinin kurtulduğunun örneklerinin verilerek umut verilmesi ve yeni yaklaşımların eskilerin yerini alabileceğinin gösterilmesi(tek eşlilik için söz verme, güven, dürüstlük, sorumluluk, duygusal güvenlik).

8- Sadakatsiz eşin meseleyi çözme konusunda sorumluluk alma ve aileye, eşe ve arkadaşlara yaşatılan acılardan dolayı özür dileme konularında cesaretlendirilmesi.

9- İncinen eşin, eşinin özrünü kabul edeceğini dile getirmesi ve acı ve öfke karşısında dahi affedici olmaya başlaması gerektiği konularında cesaretlendirilmesi.

10- İlişkinin geçmişi için meseleyi başlatan nedenlerin belirlenmesi

11- Her eşin daha fazla sevgi, saygı ve adanmışlığı hissetmesi için ne gibi değişiklikler olması gerektiğini listelemeleri.

12- Eşlerden ilişkiyi geliştirmek için, kendinde ve eşinde olması gereken değişiklikleri listelemelerinin istenmesi

13- Eşlerden kendisinin ve eşinin ilişki için faydalı olan davranışları listelemelerinin istenmesi.

14- Eğer sevgili onlarla temasa geçerse ne yapılacağı ile ilgili plan ihtiyacının tartışılması, önlemlerin alınması

15- Mevcut konuşmalar sırasında kısa ve doğal biçimde terapistin gözetiminde müdahale etmeden meseleden bahsedilmesi. Ben durumlarını ve empatik dinlemeyi; yapıcı olarak suçlama ve savunma yapmadan iletişim kurmanın öğretilmesi.

16- İncinen eşin yapıcı şekilde düşünmesini sağlamak için kaygı yönetim tekniğinin öğretilmesi ve model olunması( “Kaygı” zamanlarını kenara itmek, günlük tutmak, düşünce durdurma egzersizini kullanarak kendine dur demek, mutlu hissetmek ve rahatlatıcı şekilde düşünmek, diaframdan nefes alarak sakinleşmek)

17- İncinen eşe mesele hakkında yıkıcı düşüncelerin sorulması, sadakatsiz eşin empatik ve destekleyici olarak dinlemesi.(incinen eşinin düşüncelerini özetlemesi,duygusal anlamını dile getirmesi, strese sebep olan durumlarla ilgili sorumluluğu üzerine alması)

18- Sadakatsiz eşin yıkıcı olan düşünceleri yerine mevcut davranışlarına odaklanarak incinen eşin sadakatsiz eşe güvenmesinin öğretilmesi. Eğer gerekiyorsa dedektif gibi davranarak.(Endişeyi azaltarak doğrulama yoluna gitme)

19- Eşlerden meselenin üstünde olan yıllar boyu yaşadıkları önemli olayları tartışmalarının istenmesi.

20- Eşlere tek eşlilik, heyecana olan ihtiyaç, gerçekten kaçış, romantik aşk, takdir ve olgunlaşma hakkındaki inanışlarının sorulması. Bu inanışların meseleyi nasıl daha mantıklı yapabileceğinin tartışılmasının istenmesi.

21- Sadakatsiz eşi rahatsız etmeyecek şekilde göz teması kurarak, sakin şekilde sorular sorulması konusunda model olunması.

22- Eşlerle anlaşarak mesele hakkındaki tekrarlanan soruların mantıklı bir zamana bırakılması.

23- incinen eşe mesele ile ilgili neden ve nasıl sorularından önce olgulara dayanan sorular (kim,ne,nerede,ne zaman) sormasının öğretilmesi. Mantıksal sorular şu şekilde olabilir: “İkiniz ne zaman yakınlaştınız?” “Ne umuyordun?” “Davranışının sınırı konusunda ne düşünüyordun?” “Ne zaman sınırları aşmaya karar verdin?” “Meselenin daha uygun olması için zayıf noktaların nedir?” “Tipik olarak nasıl ve nerede buluşuyordunuz?”

24- Eşlere “Take-two” tekniğinin öğretilmesi. Bu teknikte incinen eş sakin ve rahatsız etmeyen bir şekilde olgulara dayanan sorular sorabilir ve sadakatsiz eş kısa ve direkt, eşini suçlamadan cevaplar verebilir.

25- Meseleyi etkileyen hikayelerin tartışılması. Örneğin; “Önceki ilişkilerinizde diğerinin duygularına hassaslık ve bağlılık konularında neler öğrendiniz?” “İlk ilişkilerinizden kalan herhangi bir konu var mı?” “Ebeveynlerinden aşk hakkında neler öğrendin?” “Kalan konular mevcut meseleyi hangi yollarla ilgilendirmektedir?”

26- Her eşe ailelerinde herhangi bir problemli yaşantı geçmişi olup olmadığının sorulması. Eğer varsa bunun mevcut duygu ve davranışları nasıl etkilediğinin sorulması.

27- Eşlere meseleyi düzeltebilecek yerler, insanlar ya da olaylar hakkında plan yapmaları için yardımcı olunması


kaynak