Okul fobisi naslı önlenir ?

Kimi çocuklar okula başlama heyecanı duyarken, kimileri de okul fobisi yaşıyor. Bu korku, minik bedenlerde fiziksel sorunlara da yol açıyor.

Bir yaz tatilinin daha sonuna gelen çocuklar, bugün ders başı yaptı. Fakat kimi çocuklar okula başlama heyecanı duyarken, kimileri de okul fobisi yaşıyor. Bu korku, minik bedenlerde fiziksel sorunlara da yol açıyor.

Aşırı kaygı nedeniyle okula gitme konusunda isteksizlik yaşayan çocuklar, karın ağrısı, mide bulantısı veya baş ağrısı gibi bedensel yakınmalar sergileyerek ailelerine zor anlar yaşatabiliyor. Çocukların okul fobisini ortadan kaldırabilmeleri için ailelerin bazı noktalara dikkat etmeleri gerektiğini belirten Uzman Psikolog Aycan Bulut Konca, ebeveynlere çocukların yaşadıkları okul fobisini yenebilmenin yollarını anlattı.

Her çocuk okul sevgisiyle dolu olamıyor maalesef. Hatta öğrencilerin bir kısmı ciddi anlamda okul fobisi yaşayabiliyor. Okul fobisi yaşayan çocukların serzenişlerinin önüne geçmek isteyen anne ve babalar ise, öğretmen değiştirmek, çocuğu daha az başarılı bir sınıfa aldırmak ya da başka bir okula transfer etmek gibi yollara başvurabiliyor.

Ancak Psikolog Konca’ya göre bu yöntemler yalnızca geçici sonuçlar veriyor: “Bu gibi değişiklikler çocukları başlangıçta mutlu ve okula uyumlu gösterse de kısa sürede çocukların yeniden evde kalma isteği göstermelerine neden olur. Uygulanacak bazı adımlar ise çocukların okul fobisini yenmesine katkı sağlayabiliyor.

BAŞARISIZLIK KORKUSU OKUL FOBİSİNİ TETİKLEYEBİLİR

Okul fobisi yaşayan çocukların, evde bulundukları sürede çok mutlu ve neşeli olduklarını belirten Konca, “Hatta bu çocukların evdeyken ev ödevlerini dahi büyük bir istekle yaptıkları görülür.

Bu davranışlarının temelinde okulda başarısızlık yaşayacakları ve sınıf içerisinde aktif olamayacakları korkusu bulunur. Çünkü bu çocukların okul başarısı orta düzeydedir. Akut okul fobisi olarak adlandırılan bu durum ise ilkokuldan liseye kadar her yaşta görülebilir. Fakat bu fobinin etki derecesi, yaş grupları içerisinde değişiklik gösterir.

Ergenlik dönemi ve ergenlik öncesi rastlanan okul fobisi belirtileri, ilkokula başlayan çocuklardaki kadar kuvvetli ve zorlu olmaz.” dedi.

AŞIRI KORUYUCU ANNELER OKUL FOBİSİNE NEDEN OLABİLİR
Okul fobisinde kalıtımsal ve yapısal etkenlerden ziyade psikolojik yaşantıların daha önemli yer tuttuğuna vurgu yapan Konca, ailenin tutumuna dikkat çekerek şunları aktardı:

“Okul fobisi olan çocukların nedensiz yere okula gitmekten korktukları düşünülse de okul korkusunun altında temel etkenler vardır. Bunların başında, aile ortamındaki aşırı baskı sayılabilir. Okul fobisi olan çocukların, okul öncesi dönemlerinde anneleri tarafından aşırı özenle büyütüldükleri görülür.

Bu tür annelerin sürekli çocuklarını memnun ederek onların sevgilerini kazanma çabası içinde oldukları, tüm gereksinimlerini karşıladıkları ve onları sürekli korudukları dikkat çeker.

Bu anneler, çocuklarının bedensel rahatsızlıkları ile yakından ilgilidir. Çocukları gözlerinin önünde olmadığında kendilerini çok rahatsız hissederler. Psikolojik ve fizyolojik olarak çocuklarıyla aşırı yakın olma gereksinimi duyarlar. Bu anneler çocuklarını anaokuluna göndermekten kaçındıkları gibi, çocuklarını arkadaşlarının evlerine yollamaktan dahi sakınırlar.

Yaşamın ilk yıllarından beri bu tür anne-çocuk ilişkisinde olan çocuklar okul başladığı zaman büyük sorunlar yaşar. Annelerinin koruyucu ve baskılı ortamından bir an olsun uzak kalmamış bu çocukların yabancı bir çevrede ve tanımadıkları insanlarla birlikte olmaları, onları huzursuz eder. Okul fobisi olan çocukların babaları da çocuklarına aynı eşleri gibi davranır.”

KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ ZEDELEYEBİLİR
Okul fobisi olan çocukların çoğunda üç temel karakteristik özellik oluştuğunu belirten Konca o özellikleri şöyle anlattı:

“Birincisi, çocuklar anne babaları tarafından aşırı korunmaları sonucu bağımlı, anne babaya yapışık bireyler olarak gelişir. İkincisi bütün gereksinimlerinin karşılanması, çocuğun çok isteyen ve hileye başvuran bir birey olmasına yol açar. Bu tür çocuklar istedikleri her şeye istedikleri an kavuşur.

Son özellik ise anne ve babaların, disiplin konusundaki yetersizlik ve başarısızlıklarıdır. Ebeveynlerin gerektiğinde çocuğun isteklerini dizginleyememeleri, çocukta egemenlik duygusunun gelişmesine neden olur.

Bu durum sonucu çocuk sadece kendisine ilişkin konulara değil, tüm aile içi konulara karışır. Bu tür ailesel nedenler okul fobisinin tek nedeni değildir. Ayrılık kaygısı, değişikliklere kolay uyum sağlayamama da okul fobisinin temel nedenleri arasındadır.

Ailede herhangi birinin rahatsızlığı, yangın, taşınma, hırsızlık, kardeş doğumu çocuğun evden ayrılmasını engelleyen durumlardır. Böyle durumlarda çocuk kendini evde olmakla sorumlu hisseder.”

PSİKOTERAPİYE BAŞVURULABİLİR

Okul fobisi, çocukların okuldan, sosyal faaliyetlerden ve öğrenme yaşantısından uzaklaşmalarına neden olduğu için akademik ve sosyal gelişimlerini olumsuz etkiliyor. Okul fobisi yaşayan çocukların en kısa sürede okula dönmeleri amaçlanıyor.

Çocuğun okula dönmesinden önce sorunun nedenlerinin anlaşılmasına yardımcı olmak ve endişelerini azaltmak amacıyla bir süre için psikoterapi yapılmasının uygun olduğunu dile getiren Psikolog Konca’nın bu konudaki tavsiyeleri ise şu şekilde:

“Psikoterapi, kronik okul fobisinde ve çocuğun okula dönmesinde olumlu sonuç verir. Çocuğun böyle bir tedavi görmeksizin okula dönmesi, okulda giderek daha mutsuz olmasına ve gerek sosyal gerekse akademik başarısı açısından arkadaşları arasındaki statüsünü kaybetmesine neden olabilir.

Akut okul fobisi olan çocukları okula bağlayabilmek, uzman terapist yardımı ile olasıdır. Tedavide bu çocukların sınıfta daha az endişe duymaları ve daha huzurlu olmaları esastır. Bu amaçla bireysel terapinin yanı sıra öğretmen desteğinden yararlanılır ve ailenin çocuk yetiştirme tutumu değiştirilir.”

aktuelpsikoloji