Borderline (Sınırda) Kişilik Bozukluğu Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?
Asagidakilerden en az besinin varligi ile birlikte ,genc eriskinlik doneminde baslayan , kisilerle olan iliskilerde, kendilik algisinda ve duygulanimda tutarsizliklar ve ani durtusel davranislarla karakterize bir durumdur.
1 -Gercek ya da varsayilabilecek , olasi bir terkedilmeyi onlemek icin cilginca caba harcamak.
2 -Karsisindakileri asiri buyutup, goklere cikarma ve asiri degersizlestirip, gozden dusurerek, yerin dibine sokma gibi baskalarina asiri deger.degersizlik verme ile giden tutarsiz iliskiler.
3 -Kimlik karmasasi denilen kendini algilayisinda, arkadaslik, cinsel durum ya da onem verilen kulturel- ahlaki deger anlayisinda degiskenlikler.
4 -Kendine zarar verme olasiligi fazla olan, 2 ya da daha cok durumda sonunu dusunmeden, aniden yapilan eylemler (aniden cok para harcama, madde kullanimi,hizli ve tehlikeli arac kullanma, birden asiri yemek yeme, onceden dusunulmeyen uygunsuz cinsel davranislar) .
5 -Tekrarlayan bir sekilde intihar girisimleri, intihar tehditleri, kendi kendine zarar verme (bicak,jilet vs. ile kendi cildini kesme, sigara ile yakma, kafasini , yumrugunu sert yerlere vurma gibi).
6 -Duygu durumunda asiri tepkililige bagli olarak surekli duygusal degiskenlik hali (saatler icinde degisen surelerde birbirini izleyen ofkelilik, uzuntu, kaygi, sevinc donemleri)
7 -Kisinin kendisini surekli olarak boslukta hissetmesi .
8 -Ofkeye hakim olamama (kavga etme, yuksek sesle hakaret,ciglik atma esya kirma gibi).
9 -Stresle iliskili gelip gecici kendine kotuluk yapilacagi dusunceleri ya da dissosiyatif belirtiler
Rahatsizligin asal ozelligi karsilikli birebir iliskilerde , kendilik algisi (kendine bakis , kendini kabul edis ve kendini sergileyis) ve duygulanimda tutarsizlik ile iliskileri etkileyebilen ani hesapsiz davranislardir.Bu kisilerde surekli bir ayrilik ve reddedilme fikri yasandigi icin bu gibi bir durumun izlenimi edinildiginde duygulanim, kendilik hissi ve davranislarda onemli farkliliklar yasanir.Ayrilik ya da planlananlarin olusmamasi durumlarinda yogun ofke ve diger belirtiler yasanir. Yalniz baslarina olmaya dayanamaz ve birilerinin varligina gereksinim duyarlar. Bu yalnizligi onlemek icin intihara yeltenebilirler.Birebir iliskilerinde ozellikle karsi cinsten kisilere surekli baglanma, onlari bir eski yunan tanri ya da tanricalari gibi gorup yuceltirler. Iliskilerine cok buyuk iddia ve hedeflerle baslar, gerektiginden fazla ozel hayatlarini paylasir, karsiliginda aynisini beklediklerinden dus kirikligina ugrarlar.Bu kez onlari daha once oturttuklari tahtlarindan indirip gozlerinden dusururler. Bu nedenle arkadasliklari gelip gecici ve firtinali bir seyir izler.Hedefleri, inandiklari degerler, arkadas yapilari, cinsel egilimleri, benimsedikleri gorusler, mesleki heves ve amaclari degiskendir.Devamli olarak kendilerini boslukta hissettikleri icin ugrasip, oyalanacak bir seyler ariyor gibidirler. Karsi taraftan beklediklerini bulamadiklarinda ofkelerini sergiler, sonrasinda bundan dolayi sucluluk, pismanlik, utanc duygulari yasar ve kendilerini degersiz , zayif, kotu hissederler.Bu kisiler icin" insanin kendi kendine ettigini 7 mahalleli etmez "sozu cok uygun duser.Kendilerine maddi ve manevi acidan zarar verir, basladiklarini bitiremezler, "yuzup yuzup kuyruguna gelseler bile".
Yogun stresli donemlerde halusinasyon dedigimiz varolmayan ses,goruntu vs. gibi algilar,kendi vucuduna ve cevreye yabancilasma gorulebilmektedir.Kendileri ya da cevreye yabancilasma yasayabilirler. Kisisel iliskilerinden ziyade kendilerini terketmeyeceklerini ve gerekli karsiligi alabileceklerini dusundukleri sanal seyler, cansiz nesneler, ya da hayvanlar uzerinden doyum saglamaya calisip, kendilerine guvenli bir liman olusturabilirler.Egitim ve evlilik hayatlari firtinali bir denizde filikayla yolculuk gibidir. Ayrilik,bosanma ve tekrar biraraya gelmeler gorulebilir.
Eslik eden bozukluklar:
Depresyon ve distimi
Alkol-madde kullanim bozukluklari
Yeme bozukluklari
Travma sonrasi stres bozuklugu
Dissosiyatif kimlik bozuklugu
Diger kisilik boz.
Toplumda gorulme orani:
Genel nufus icinde % 2-3 oraninda gorulmektedir. Arastirmalara gore hastanede yatanlar arasinda %19 ; ayaktan tedaviyi surdurenler arasinda % 11 oraninda oraninda oldugu gozlenmistir.
Rahatsizligin cinsiyet- kalitim ozellikleri :
Toplum geneli ile karsilastirildiginda rahatsizlik gosterenlerin 1. derece yakinlarinda bes kat daha fazla goruldugu saptanmistir.Ailede madde bagimliligi ,antisosyal k.b. ve depresif bozukluklara karsi da daha yuksek bir risk vardir.
Rahatsizligin olus sebepleri:
Rahatsizliktaki merkezi serotonin islevindeki azalmanin ofkeli ve durtusel davranislarla iliskili olabilecegi dusunulmustur.
Bir baska goruse gore de cocuk gelismesinde 1,5-2,5 yas arasi donemde cocugun ayrilma ve kendi basina davranislar sergileyebilme cabalarina annelerinden gelen cezalandirici tavirlarin siddetli ayrilik korkularina yol actigi one surulmustur.Gene benzer bir goruse gore cocuk- ebeveyn iliskisinin erken donemlerindeki bozukluklar ( cocugun yeterli dikkate alinmayip, hislerini ve davranislarini gozardi etmek cocukta uygun, olumlu ve sabit bir benlik hissi olusmasini onleyecek ,surekli destege gereksinim duyacaktir. Ailede duygusal paylasimin olmamasi , aile ici yogun catismalar, kucuk yaslarda ana-baba kaybi, ayriligi, cocugun yasadigi fiziksel ve cinsel tacizler rahatsizliga egilim olusturur.
Ailesel ozellikleri:
Bu kisilerin ailelerinde erken donemde ebeveyn kaybi,travmatik ayrilmalar ya da her ikisi yuksek oranda bulunmaktadir.Genellikle her iki ebeveynde de belirgin bir sekilde psikiyatrik sorunvardir. Annelerde karasizlik ve depresyon gozlenirken;babalar ya meydanda yoktur ya da karakter itibariyle yoktur ya da bozuktur.Aileler saldirgan davranislar, alkolizm, fiziksel ya da cinsel tacizler (ki bunlar hastaya da uygulanmistir) nedeniyle yipranmis veya parcalanmistir. Rahatsizlik bosanmis ya da evlatlik verilmis ailelerde daha fazla saptanmistir.
Hastaligin sureci:
Rahatsizlik genclik donemi oncesinde konuya dikkat verememe, ogrenme guclukleri ve toplumsal cekilme, sosyal ortamlardan sogukluk ile kendini gostermektedir. Genclik doneminde tum yakinmalar baslamakta, yari sayida vaka ise 40' larindan sonra duzenli bir cevre ve is hayatina kavusabilmektedir. Bununla birlikte cogu egitimini tamamlayamamakta, islerini kaybedip, evliliklerini ya da birlikteliklerini surdurememektedir.Rahatsizlikta intihar tehditleri onemsenmelidir. Bu grup hastalarda % 8-10 oraninda intihar sonucu olum gorulmektedir.
Tedavi:
Bu kisilerin uzun sureli bireysel psikoterapiden faydalanirlar Bireysel terapide bilissel- davranisci terapi yaninda duygulanim dalgalanmalari ve ani durtusel davranislar icin ilac tedavileri uygulanabilmekte, intihar egiliminin oldugu yogun gerilim donemlerinde kisa sureli hastanede yatakli tedavi uygun olmaktadir. Kisiler grup terapisinden faydalanabilmektedirler.
Kaynak :http://www.donusumkonagi.net/makale....tedAvi_edilir_
Borderline kişilik bozukluğu
Genel özellikleri: Kişilerarası ilişkilerde benlik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüselliğin olduğu sürekli bir örüntü vardır. Yaygınlığı %2 çıvarındadır. Büyük çoğunluğunda 40.lı yaşlarda stabilite meydana gelir.
Tanı:
Borderline kişilik bozukluğu, DSM-IV tanı ölçütleri
A. Aşağıdakilerden beşinin olması ile belirli, genç erişkinlik dönemimde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, kişiler arası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüselliğin olduğu sürekli bir örüntüdür.
1. Gerçek veya hayali bir terkedilmeden kaçınmak için çılgınca çabalar gösterme.
2. Gözünde aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelme, gergin ve tutarsız kişilerarası ilişkilerin olması.
3. Kimlik karmaşası: belirgin olarak ve sürekli bir biçimde tutarsız benlik algısı veya kimlik duyumu.
4. Kendine zarar verme olasılığı yüksek en az iki alanda dürtüsellik.
5. Yineleyen özkıyımla ilgili davranışlar, girişimler, göz korkutmalar.
6. Duygudurumda belirgin tepkiselliğe bağlı instabilite.
7. Kendini sürekli boşlukta hissetme.
8. Uygunsuz, yoğun öfke ya da öfkesini kontrol edememe.
9. Stresle ilişkili geçici paranoid düşünce veya ağır dissosiyatif semptomlar.
http://www.uzunhayat.com
tavziyenize uyacağım ve felak ve nas suresini okuyacağım umarım sonunda düzelir
Alıntı:
abdulrauf Nickli Üyeden Alıntı
bu kişilik bozukluğu ile birini severek tanıştım 3 yıl oldu geldiğim noktayı özetleyeyim istiyorum başkaları yanmasın diye... yanmasın diyorum çünkü, malum sınır kişilikler hem melek hem şeytanı aynı oranda kendinde bulunduran tek kişiliktir ve etkileri siz karşı koymadıkça bitmez ve çoğu zamanda melek yanına yenildiğiniz içinde şeytani etkisindende asla kurtulamazsınız...
eleştirel anlamda anti-kişisel gelişim düzeyinde yazarlık ve genel olarak kişisel gelişime olan ilgimden dolayı sorunu kendi kendime anlamaya çalıştım karşımdakinin sınırkişilik olduğunu kendim buldum
ama ne yaptım ettim gene aynı sorunları yaşadık ve büyük kötülükleri beni çok sevdiğini söylerken bana hiç acımadan yaptı ve iyileşmesi için çok uğraştım ama son olarak aslında belirtileri çok olsa da tek bir cümle ile özetlenecek bir sorun olduğunu büyük bir şaşkınlıkla gördüm...
Geldiğim noktada sınır kişilik bozukluğunun tanımını da çözümününde psikolog vs tedavisi dışında dini kaynaklarda olduğunu gördüm ve böyle düşünüyorum. Tabi şimdi bunu dedim diye hemen "muska hoca" vs gibi ön yargılarla bakacak kişilerde olacaktır ama kormayın "muska yaptır hocaya git" demeden başka şekilde dini çözümümü yazayım...
Bütün o yazdığınız belirtiler bir yana özetle sınır kişilik; kişinin irade kontrolünün yani oto kontrolünün normal bir insana göre çok çok düşük olmasıdır. Yani yazılan on bütün belirtilerin sebebi otokontrol eksikliğinin aşırı olmasındadır sınırkişilikte. Çünkü aslında bizlerde sınırkişilik sayılmasak da bu sayılan her şeyi hepimiz zaten yaşıyoruz fark sadece bizler otokontrolümüz onlara göre daha iyi olduğu için hayat bu denli siyah beyaz ve sorunlu şekilde bakmıyoruz onlar gibi...
Hepimiz kaybetme korkusu yaşarız, hepimiz hızlı araç kullanmak isteriz, hepimiz birilerine öfkeleniriz, hepimiz birilerine hem çok değer verir hemde değersiz görürüz, hepimizde kimlik bocalaması vardır, hepimiz çoğu zaman siyah beyaz düşünürüz hepimizin çoğu zamanı 5 dakikamız diğer 5 dakikamıza uyaz;zıttır.
Yani hepimizde var bunlar ama bizler irade kontrolümüz orta değerlerde olduğu ve bunları dengelediğimiz için sınırkişilik sayılmıyoruz... Sınır kişilikler ise bunu dengeleyemiyorlar bu yüzden adı sınır hem en uçta hem dipte gidip geliyorlar iradeleri yok denecek kadar olduğu için çünkü onlar bizden farklı olarak daha çok "dürtü"yle hareket ederler. Ki dürtüyle hareket etmek bir insan için olası en kötü şeydir çünkü, kontrolsüzdür, anidir ve doğruluğunu hiç düşünmeden hareket etmektir dürtü ve ortalama normal insanlar dürtüleriyle çok az hareket ederler ama sınırkişiliklerin nerdeyse tamamı dürtüdür davranışlarının ve düşüncelerinin yani özetle iyilikleride kötülükleride bilinçli ve kontrollü değildir onlar her yaptıklarını dürtüyle anlık olarak yaparlar ama elbette kötülük yapmak için arka planda çok sinsi planlar yaparlar ve bu hallerine genelde hep yenilirler...
Sınırkişiliklerin otokontrol eksikliğinden ve dürtüyle davranmadan sonraki en kötü özellikleri "sinsilik" yani karşıdaki hak etmediği halde ona kötülük/intikam planı yapabilmeleri ve sessizce bunu uygulamalarıdır...
Yani bu haliyle bir sınırkişilik insanın melek özelliğinin tamamen yok olduğu şeytanlaşma haldir hem otokontrolü yoktur hiçbir sosyal, ahlaki, ailevi, insani, sebep-sonuç içinde düşünce ve bir şeyleri izah etme kaygıları yoktur ve de hem de çoğu zaman karşıdaki bunu hak etmediği halde ona öfkelenerek karşındakinden kendilerince intikam almaya çalışırlar ve sonra malum bu halleri çok sürmez melekleşirler ve çok pişman olurlar burda en ilginç nokta ise karşı tarafa zamanında çok değer verdikleri ve onu her seferinde kandırdıkları için onunda adeta ruhunu yani otokontrolünü ele geçirecek kadar bir güce ulaşırlar...
Örneğin beni sevdiğini söyleyen kişi onu bana büyük bir kötülük yaptıktan sonra affettirmek için her türlü sevgi oyununu yaptıktan sonra "büyü tuttu" diyerek kendini ele veriyor ve içindeki sinsi şeytanı da eleverebiliyor... Korkmayın size klasik tabirle sınırkişilikler "içine şeytan kaçmış insanlardır" demiyeceğim ama kontrolünü şeytana kaptırmış demem daha iyi olur...
Sonuç olarak toplamda 3 yıl sonunda büyük acılar yaşatılarak sorunun tanımını ve çözümü dini bir kaynakta Nas suresinde gördüm... Nas suresi manası itibariyle insan şeytan ilişkisini en iyi özetleyen ve ondan korunmayı sağlamak içinde bolca zikredilmesi gerek bir kaynak ve terapi yönetimi... Meal olarak yazayım Nas suresini...
Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla
De ki; İnsanların Rabbine insanların hahimine insanların ilahine sığınırım. O sinsi şeytanın şerrinden, O ki, insanların kalblerine vesvese verir. O şeytan cinlerden de olur insanlardan da.
Gördüğünüz gibi insanlardan da şeytan olabiliyormuş... Burda en önemli nokta şu borderlinelar hem bir nevi melek gibi oldukları hemde kendi egoları için şeytanlaştıkları kadar hedefindeki kişiye vesvese de verirler...
Örneğin bir sınırkişiliği severseniz ona kalbinizi açarsanız çok kısa sürede bütün düşünceninzin o olduğunu ve sanki sürekli dışardan size ciddi bir düşünce ve telapatiyle müdahale olduğunu görürsünüz ve bu etkiden kurtulamazsınız çünkü sınırkişiliğin melek halinide bildiğiniz için hem merahmet edersiniz ve ona kıyamazsınzı ama oysa bu sizin ona yenilmenizdir aslında...
Sonuç olarak belirtilerle uğraşmak ve onları tek tek anlamak yerine Rasulallah(S.A.V.) ninde önemle belirttiği gibi insana gündelik hayatta en faydalı olan Nas ve Felak suresini hem sınırkişiliğin etkisindne kalan hem de sınırkişilik kişinin kendisinin okumasında sonsuz fayda vardır... Aksi takdirde yenilirsiniz her seferinde ondaki sinsi şeytana...
Bu konu çok önemli önümüzdeki yıllarda modern şehir yaşamı içinde sınır kişilikler çok fazla olacaktır ve her birinin çok faal kişilikler olduğunu düşünürseniz çünkü, bir sınır kişilik otokontrol sahibi olmadığı için birden fazla kişi ile ilişki içindedir ve hepsini de bağlamıştır kendine. Bu anlamda bulundukları çevreyi büyük çember şeklinde çok büyük zorunlu etkilere maruz bırakırlar...
tavziyenize udum umarım olumlu sonuç verir.
